هشدار نسبت به استفاده بی رویه از ضدعفونی كننده های الكلی؛
یك نگرانی نوظهور باكتری های مقاوم در مقابل الكل
با بروز و شیوع ویروس ناخوانده كووید-19، تمام فكر و ذكر مسئولان و مردم بر پیش گیری از این بیماری متمركز شد و بنابر تحقیقات علمی و با اتكا به مطالعات جامعه پزشكی، ضدعفونی كردن با محلول های الكلی در كنار بقیه اقدامات پیشگیرانه، از اوجب واجبات شد؛ اما نكته قابل توجه این است كه هشدارهایی درباره مصرف بی رویه این محلول ها وجود دارد.
به گزارش نئوپدیا به نقل از ایسنا، "دست ها را بشویید"، "ماسک بزنید" و " ضد عفونی کنید" همچون عباراتی است که از همان روزهای آغازین اسفند با شیوع ویروس کرونا در کشور و شاید هم ماه های پیش از آن برای پیش گیری از مبتلاشدن مکرر به گوش می رسید. بیشتر قریب به اتفاق مردم همچنان به پیروی از این سفارش ها پایبندند؛ دستها را مداوم با صابون می شویند، همه جا ماسک می زنند و به وسایل مشکوک به آلودگی، محلول های ضدعفونی کننده الکلی اسپری می کنند. کار درست هم همین است، دانشمندان با آزمایش ها و مطالعات فراوان حدودا مطمئنند که مواد بر پایه الکل ویروس را می کشد.
اما به دلایلی که شاید کاربرد آسان یکی از آنها باشد، استقبال مردم از محلول های ضدعفونی کننده الکلی بجای شست وشوی مداوم با صابون افزایش پیدا کرد که به طبع معایبی هم با خود به همراه دارد؛ طبق یکی از مطالعاتی که توسط پژوهشگران آلمانی در Journal of Hospital Infection انتشار یافته است، استفاده از اسپری ها یا دستمال های ضدعفونی کننده روی پوست ممکنست موجب تحریک پوست و چشم شود. اسپری ها و دستمال های ضدعفونی کننده برای تمیز کردن سطوح است، نه افراد یا حیوانات.
بر طبق این پژوهش، پتانسیل تحریک کنندگی الکل هایی که معمولاً در داروهای ضد عفونی کننده دست استفاده می شود، خیلی کم است. اگر پوست از قبل تحریک شده باشد، بعنوان مثال با شوینده ها یا آب، در استفاده از الکل ها می توانند احساس سوزش کنند، اما واکنش آلرژیک نیست و به پوست لطمه نمی رساند، البته باید توجه داشت در استفاده طولانی مدت و ناصحیح یا به صورت ترکیب با مواد شیمیایی دیگر می توانند ایجاد حساسیت های پوستی و آلرژیک کنند.
سازگاری باکتری های بیماری زا با ضدعفونی کننده های الکلی
از طرف دیگر، این مصرف بی رویه خبر از یک سازگاری عجیب دارد؛ همانطور که در این مطالعه عنوان شده است ضد عفونی کننده های مبتنی بر الکل ده ها سال است که در بهداشت بیمارستان مورد استفاده قرار می گیرند. اما تاکنون، انواع باکتری ها علایم غلبه بر این عوامل شست و شوی دست را نیز نشان داده اند. باکتری ها در حال مقابله هستند. هر کجا که یک روش را بارها و بارها تکرار نماییم، خواه در بیمارستان باشد یا در خانه یا هر جای دیگر، شما به باکتری ها فرصت می دهید تا خودرا سازگار کنند.
سویه های جدید تحمل بیشتری نسبت به الکل های موجود در ضد عفونی کننده ها دارند. یک مطالعه جدید که توسط Peter Doherty Institute for Infection and Immunity and Austin Health۲ انتشار یافته است، نشان میدهد که از سال ۲۰۱۰ سویه های انتروکوکوس فاسیوم، یک باکتری بیماری زای در رابطه با مراقبت های بهداشتی، ظهور کرده اند که ۱۰ برابر تحمل بیشتری نسبت به الکل دارند.
طبق این مطالعه، باکتری های انتروکوک که جزئی طبیعی از باکتری های روده انسان هستند، در بیمارستان ها شیوع بیشتری پیدا می کنند و می توانند موجب عفونت هایی شوند که درمان آنها بسیار مشکل است. یکی از گروه های انتروکوک که ایجاد مشکلات جدی می کند دسته ای از آن هاست که مقاومت کننده به آنتی بیوتیک وانکومایسین هستند. این باکتری ها بعنوان انتروکوک های مقاوم به ونکومایسین (VRE) شناخته می شوند. خصوصاً برای بیمارانی که تحت درمان با آنتی بیوتیک قرار می گیرند، خطرناک می باشد، برای اینکه دارو میکروبیوم روده آنها را از بین می برد.
همین طور در این مقاله آمده است: این اختتام بهداشت بیمارستان ها نیست، روش موجود یکی از موثرترین روش های کنترل عفونت است که در سراسر جهان معرفی شده است، اما نمی توانیم فقط به ضد عفونی کننده های مبتنی بر الکل اعتماد نماییم و برای مقابله با بعضی از باکتری ها، مانند VREو دیگر باکتری ها به اقدامات و سیاست های تکمیلی نیاز داریم. برای بیمارستان این رژیم های بهداشتی ضد عفونی، شامل استفاده از ضد عفونی کننده های جایگزین، ممکنست مبتنی بر کلر باشد. همین طور سطح اضافی کنترل عفونت، که فقط به مواد ضد عفونی کننده مبتنی بر الکل وابسته نباشند نیز لازم است. در نتیجه این می تواند یک نگرانی نوظهور باشد: "باکتری های مقاوم در مقابل الکل".
خطرات احتمالی محلول های ضدعفونی کننده خانگی
دانشمندان در این مطالعه درباب افزایش تعداد گونه های باکتریایی مقاوم در مقابل آلودگی ها بر اثر استفاده بیش از اندازه محصولات و ضدعفونی کننده ها نیز هشدار دادند؛ بااینکه این یافته های اولیه هستند، اما در نظر گرفتن معنای باکتری های مقاوم در مقابل الکل در محیط های بالینی مهم می باشد. این نگرانی وجود دارد که استفاده بیش از اندازه ناگهانی در تمیز کردن محصولات و ضدعفونی کننده های دست در ضمن شیوع همه گیری منجر به افزایش تعداد گونه های باکتریایی مقاوم در مقابل میکروبی می شود که با آن روبه رو هستیم.
همین طور در این مطالعه آمده است، این فشار بیشتر بر سیستم مراقبت های بهداشتی که هم اکنون درحال مبارزه هستند، وارد می شود و احتمالاً منجر به مرگ بیشتر می شود. علاوه بر این، مشکل می تواند مدت ها بعد از اختتام همه گیری کنونی ادامه یابد. بدتر اینکه "متخصصان" اینترنت و رسانه های اجتماعی در مورد ساخت مواد ضدعفونی کننده دست خانگی که ادعا می کنند می توانند ویروس را از بین ببرند، مشاوره می دهند که برای بیشتر این محصولات، هیچ مدرک علمی در مورد موثر بودن آنها وجود ندارد. همین طور هیچ گونه اثرات جانبی احتمالی ناشی از استفاده از آنها در نظر گرفته نشده است. آنچه ما می دانیم این است که خیلی از این محصولات خانگی حاوی موادی مانند الکل هستند که دارای مقدار ضد باکتری در مقادیر مناسب هستند. هر چیزی که ضد باکتری باشد، می تواند مقاومت ضد میکروبی را افزایش دهد.
ضدعفونی کننده های الکلی DNA را هم نشانه می گیرند!
طبق گفته متخصصان، لطمه به DNA نیز از دیگر مواردی است که پژوهشگران از آن بعنوان عارضه استفاده بی رویه از محلول های ضدعفونی کننده بر پایه الکل، یاد کرده اند؛ نگرانی موجود این است که میکروارگانیسم های بیشتری در نتیجه جهش های ناشی از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی موجود در مواد تمیز کننده فروشگاهی و خانگی و محصولات ضدعفونی کننده دست، می توانند مقاوم شوند. خیلی از این موارد (از جمله فنل ها و پراکسید هیدروژن) پتانسیل لطمه زدن یا تغییر DNA دارند و بعضی اوقات بعنوان عوامل ژنوتوکسیک شناخته می شوند.
همین طور برمبنای مطالعات، ترکیبات رایج خیلی از مواد تمیز کننده و ضدعفونی کننده های دست شامل الکل ها، ترکیبات آمونیوم کواترنر، فنل ها، پراکسید هیدروژن، سورفاکتانت ها، کلرید بنزالکونیوم و تریکلوزان است. استفاده از بعضی از این ترکیبات قبلاً به افزایش مقاومت ضد میکروبی مرتبط بوده است.
تلاش ما برای محافظت از خود در مقابل COVID-۱۹ همین طور ممکنست محیطی ایجاد کند که حتی میکروارگانیسم های مقاوم در مقابل ضد میکروب نیز بیشتر ظهور کنند. با توجه به این که مقاومت ضد میکروبی هم اکنون موجب بیش از ۷۰۰ هزار مرگ سالانه در سراسر جهان می شود، مهمست که برای جلوگیری از تأثیر بیشتر با احتیاط رفتار نماییم.
محلول های ضد عفونی کننده هم پروتکل مصرف دارند!
از زمان شروع همه گیری کرونا ویروس، دانشمندان و دولتها در مورد بهترین روش های بهداشتی برای حافظت از خود به مردم سفارش می کردند. این سفارش موجب افزایش چشم گیر در فروش و استفاده از محصولات تمیز کننده و ضد عفونی کننده دست شده است.
متأسفانه، این دستورالعمل ها به ندرت با مشاوره در مورد استفاده از آنها با مسئولیت پذیری یا عواقب سو استفاده از آنها همراه هستند. اما همانند استفاده بیش از اندازه از آنتی بیوتیک ها، استفاده بیش از اندازه از محصولات تمیز کننده و ضد عفونی کننده های دست می تواند منجر به مقاومت ضد میکروبی در باکتری ها شود.
بجای بی اعتبار کردن اثر ضد عفونی کننده های مبتنی بر الکل، مطالعات نشان می دهند که خیلی از افرادی که از این محصولات استفاده می نمایند، برای از بین بردن کامل آثار باکتری ها، دست خودرا برای مدت زمان کافی به هم نمی مالند و پروتکل صحیح شست و شوی دست را هنگام استفاده از این ضدعفونی کننده ها انجام نمی دهند، در نتیجه کارآمدی آنها را از بین می برند. مدت زمان مطلوب سفارش شده ۲۰ تا ۳۰ ثانیه است.
با ضدعفونی کننده ها مطابق تجویز دارویی برخورد کنید
در نتیجه اطلاع رسانی صحیح درباب نحوه درست مصرف، نگهداری و موارد هشدار درباب این مواد باید توسط دولت ها و رسانه ها صورت گیرد. همین طور توجیه افراد به تغییر دیدشان به این مواد ضد عفونی نیز مهمست که باید این مواد را همچون مواد دارویی در نظر بگیرند و هنگام استفاده از ضد عفونی کننده های دستی و مواد تمیز کننده، مطابق تجویز دارویی با آنها رفتار کنند.
افراد باید از رقیق کردن یا ترکیب محصولات از پیش آماده شده با سایر محصولات اجتناب کنند و فقط مواد بهداشتی و تمیز کننده خانگی را با بهره گیری از دستورالعمل های سایت های دولتی یا فروشگاه های معتبر تهیه کنند. مهم ترین مورد آگاهی افراد و مردم در نحوه استفاده از این موارد است که با بهره گیری از رسانه ها می تواند صورت گیرد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در آخر این پژوهش آمده است: با توجه به این که میزان استفاده از این مواد به دنبال همه گیری کووید-۱۹ به شدت بالا رفته و مطالعات موجود درباب مقاومت باکتری ها و ارگانیسم های مختلف در مقابل ضدعفونی کننده های بر پایه الکل بسیار محدود یا در بازه های زمانی کوتاه صورت گرفته است، پیشنهاد می شود بررسی های جامع در اشکال جامع و زمان بندی طولانی درباب تغییرات هم فلورهای دست انسان و هم مقاومت احتمالی در باکتری های مختلف مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد و بعد از آن نیز بنظر می رسد تحقیقاتی در مورد مواد جایگزین که اثربخشی مناسب را داشته باشند، مورد نیاز است.
منابع:
۱) Loffler H، Kampf G، Hand Disinfection: How Irritant are Alcohols? Journal of Hospital Infection، ۲۰۰۸; ۷۰(S۱): ۴۴-۴۸.
۲) Pidot S، Gao W، Buultjens A، Monk I، Guerillot R، Carter G، Lee J، Increasing Tolerance of Hospital Enterococcus Faecium to Handwash Alcohols، Science Translational Medicine، ۲۰۱۸; ۱۰(۴۵۲)
این مطلب نئوپدیا را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب