پژوهشگران ۶۹ درصد مردم را خواهان دریافت خدمات مشاوره ای دانستند
چرا مردم به مراكز مشاوره رجوع می كنند؟
به گزارش نئوپدیا شواهد بسیاری وجود دارد كه نشان داده است اشخاص طی اعصار گذشته به دنبال رایزنی و مشاوره با كسانی بوده اند كه به دانش، بصیرت یا تجربه برتر آنان اعتقاد داشته اند.
به گزارش نئوپدیا به نقل از ایسنا، خدمات مشاوره ای یكی از لزوم های زندگی امروزی است. خانواده ها و سایر افراد تحت پوشش آنها نیاز به آمادگی بیشتر روانی دارند تا توان تحمل استرس های ناشی از محیط كار، مأموریت های ویژه و از این قبیل را داشته باشند. گام اول در این جهت، سنجش و ارزیابی نیازهای افراد و ساماندهی خدمات مشاوره ای در سازمان است.
دومین منبع مشورتی در مسائل خانوادگی، متخصصان خدمات مشاوره ای هستند و عمده ترین مشكلات زندگی و خانواده ها برای دریافت خدمات مشاوره ای عبارت است از: مشكل روابط بین اعضای خانواده، تربیت فرزند و مسائل روانشناختی. همینطور بیشتر افراد خواهان وجود مراكزی برای رجوع و دریافت خدمات مشاوره ای بودند و هم عمده افراد مورد بررسی در دسترس بودن مراكز خدمات مشاوره ای برای خانواده ها و به كارگیری متخصصان مجرب در این مراكز را خواهان بودند.
آغاز خدمات روانشناسی
آغاز رنسانس، شروعی برای تدوین خدمات علمی به حساب می آید كه امر مشاوره هم از این وضع مستثنی نبود. خدمات مشاوره ای و روان درمانی آخرین علمی بود كه به جرگه علوم پیوست. ازاین رو آغاز فصل جدید از مبحث مشاوره را می توان در قرن بیستم دید. هم اكنون خدمات مشاوره ای مجموعه ای از تخصص ها، متشكل از مشاوره، روان درمانی، روانپزشكی و مددكاری است. این تخصص ها با پشتوانه ای افزون بر ۱۵۰ رویكرد و نظریه در حال توسعه هستند. خدمات مشاوره ای تلاش دارد تا تمامی ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی افراد را مورد مطالعه قرار داده و به نیازمندان یاری رساند. شاید نخستین اقدامات منسجم در زمینه خدمات مشاوره ای در كشورهای غربی را بتوان در اوایل قرن بیستم ملاحظه كرد. تلاش های زیگموند فروید در كار كلینیكی، فرانك پارسونز در راهنمایی، آلفرد بی نه در كار سنجش، كارل راجرز در زمینه مشاوره، همچون تلاش های علمی در توسعه خدمات مشاوره ای در غرب بود. سابقه ساماندهی خدمات مشاوره ای در غرب به سال ۱۹۷۰ برمی گردد.
خدمات مشاوره ای در ایران
سرآغاز خدمات مشاوره ای در ایران را می توان مربوط به سال ۱۳۳۲ دانست. در این سال با كمك وزارت كار و سازمان صنایع كشور و هیئت عمران بین المللی طرحی برای انتخاب و انتصاب های صحیح پی ریزی شد. به دنبال آن در سال ۱۳۳۴ در اداره مطالعات و برنامه ریزی آموزش و پرورش دایره تحقیقات روانشناسی به وجود آمد كه تهیه و استانداردسازی برخی تست های هوش و سنجش روانی مبادرت كرد. از اواخر دهه ۱۳۶۰ به علت تحول اجتماعی و نیاز جامعه بخصوص تأثیرات جنگ تحمیلی، افزایش تعداد دانش آموزان، بالارفتن آمار جوانان، افزایش فشار روانی و توجه جدی به تربیت فرزند به تدریج مراكزی برای عرضه خدمات مشاوره ای به خصوص در شهرهای بزرگ تشكیل شد.
خدمات مشاوره ای در ایران از سال ۱۳۷۴ ساماندهی شد. كوشش برای ایجاد شورای هماهنگی خدمات مشاوره ای و نظام خدمات مشاوره و روانشناسی از مهم ترین این اقدامات است. از آن جایی كه قرن حاضر، قرن استرس و فشار روانی است، ازاین رو خدمات مشاوره ای یكی از لزوم های زندگی امروزی است. خانواده ها به علت درگیر بودن با زندگی روزمره، استرس مضاعفی را تحمل می كنند و ازاین رو بیشتر در معرض صدمه قرار دارند. بر این اساس عرضه خدمات مشاوره ای در چنین جامعه ای بیشتر لزوم دارد. نتایج پژوهش های انجام شده در حوزه مركزی ایران نشان داده است كه ۶۵ درصد از خانواده ها به صورت مستقیم نیاز به مشاوره زناشویی دارند و عمده ترین نیاز آنها در زمینه آموزش روش های حل تعارض است.
علل رجوع به مراكز خدمات مشاوره ای
تحقیقات نشان داده است كه ۶۹ درصد از مردم و شهروندان فعلی جهت رفع نگرانی های زندگی خود خواستار استفاده از خدمات مشاوره هستند. در پژوهشی كه بر روی مراجعان مركز خدمات مشاوره ای انجام شد نشان داده شد كه علت رجوع ۳۵.۳ درصد مشكلات روانی، ۳۴ درصد مشكلات روابط بین فردی، ۱۹.۶ درصد مشكلات خانوادگی و ۱۱.۱ درصد مشكلات تحصیلی است. همینطور افراد بزرگسال و مسن بیشتر از دیگران از خدمات مشاوره ای بهره می گیرند.
شرایط مراكز خدمات مشاوره ای
مراكز خدمات مشاوره زمانی می توانند مؤثرتر باشند كه شرایط لازم را داشته باشند. عمده ترین شرایط لازم برای مراكز، استاندارد بودن و توجه به نیازهای مراجعان است. در این زمینه تحقیقات نشان داده است كه: توان علمی، تجربه و متأهل بودن مشاور در موفقیت او تأثیر دارد. همینطور عواملی نظیر سن، جنسیت، وضعیت تأهل و وضع ظاهری مشاور همچون عواملی هستند كه در انتخاب وی از سوی رجوع كننده تأثیر می گذارد. از سویی دیگر ملاحظه شده است كه مردم مشاورانی را ترجیح می دهند كه تا سرحد امكان اسرار آنان را حفظ كنند و در برخورد با آنان به جای دلسوزی، همدلی داشته باشند. همینطور یكی از خصوصیت های مهم مشاور كه تأثیر قابل ملاحظه ای بر روی مراجعان می گذارد جذابیت اجتماعی و مهارت های ارتباطی اوست.
بررسی ها نشان داده است كه تمامی سازمان هایی كه خدمات مشاوره ای در آنها گسترش یافته است، شروع فعالیت های خویش را بر وضعیت سنجی و نیازسنجی از آن سازمان مبتنی ساخته اند.
جایگاه خدمات مشاوره در امنیت روانی جامعه
خدمات روانشناسی و مشاوره در به وجود آوردن امنیت روحی و روانی در جامعه و درونی كردن ارزش ها نقش مهمی ایفا می كند. انسان موجودی پیچیده و دارای جنبه های مختلف است و بر همین مبنا نیازها و خواسته های مادی و معنوی متفاوتی دارد. ایجاد هماهنگی میان ارضا و اقناع این خواسته ها و امیال كار آسانی نیست، بلكه دارای پیچیدگی ها و ظرافت هایی است. خدمات روانشناسی از راه تبیین پیوستگی و ارتباط ارزش ها و فرهنگ ها ما را در درك بهتر مسائل كمك می كنند.
یكی از رشته های روانشناختی كاربردی «مشاوره و راهنمایی» یا «روانشناسی مشاوره ای» است كه هدف خویش را شناخت توانایی ها و استعدادهای بدنی، ذهنی و عاطفی فرد و كمك به رشد مطلوب و همه جانبه او می داند. چنین رشدی به حیات فرد از تولد تا دوره كهنسالی مربوط می شود. چون انسان در برخورد با محیط و مناسبات اجتماعی و اقتصادی خود مدام در حال تغییر و پویندگی است، تا زمانی كه زنده است، می تواند به رشد روانی خود ادامه دهد.
مشاوران و مددجویان اجتماعی قاعدتاً افرادی توانمندند كه نقش مهمی در برقراری امنیت روانی در جامعه دارند و به منظور جبران كمبودهای روانی جامعه، با پشتكار و با استفاده از هوش و توانایی های ذهنی و مهارت های خود می توانند افراد بسیاری را از مصیبت ها و بلاهای عظیم رهایی بخشند. مهم ترین روش های پاسخ دهی به فشارهای روانی و مشكلات زندگی آن است كه پاسخی منطقی به آنها بدهیم.
گاهی به علت شرایط محیطی خاص یا برآورده نشدن نیازهای فردی و اجتماعی، تعادل و آرامش روانی فرد دست خوش تغییراتی می شود كه او را از عرضه پاسخ های منطقی بازمی دارد. در چنین حالتی افراد امكان دارد پاسخ های احساسی نشان دهند. این پاسخ های احساسی را مكانیزم های دفاعی (سازگاری) می گویند. مكانیزم های دفاعی در همه افراد دیده می شود ولی افراط در استفاده از این مكانیسم ها فرد را از حالت عادی خارج می سازد و از واقعیات زندگی دور می كند. اینجاست كه خدمات روانشناختی مددجو و مشاور می تواند نقش مهمی را در رفع اینگونه مكانیسم های دفاعی ایفا كند و افراد را با فنون و ابزار مناسب آشنا سازد تا این معضلات را كاهش دهند.
خانواده هم در شكل گیری احساس امنیت در افراد نقش بسیار مهمی را ایفا می كند. نزدیكی، دوستی و صمیمیت در خانواده از عوامل مهم مصون سازی افراد در مقابل فشارها و ناملایمات محسوب می شوند.
پیشگیری از بیماری های روانی و صدمه های اجتماعی
یكی از مشكلات عمده عصر ما هجوم استرس زاهای روانی اجتماعی است كه از درون و بیرون ما سرچشمه می گیرند. تغییرات زندگی، ناكامی ها و شكست ها، حوادث و… دائماً ما را می آزارند. استرس ها باعث خستگی، بی حالی، كاهش انرژی، كاهش سطح تحمل، عصبانیت و… می شود. در نتیجه از میزان سازگاری و توان مقابله با استرس ها می كاهند و باعث كاهش بازده عملكرد می شوند. یكی از روش های كاستن استرس ورزش است. ورزش بعنوان درمان بیماری های روانی و صدمه های اجتماعی بسیار مهم شناخته شده است.
جامعه شناسان و سیاست مداران روانشناسی نیاز به امنیت را بعنوان یكی از نیازهای اولیه انسان ها در نظر می گیرند و معتقدند در صورتیكه این نیاز به صورت مناسب ارضا نشود تبعاتی برای فرد و جامعه به دنبال خواهد داشت. یكی از عواملی كه امنیت اجتماعی را به خطر می اندازد پدیده كودكان خیابانی است. آنها تمام اوقات خویش را در خیابان می گذرانند و سبب برهم زدن امنیت روانی اجتماعی می شوند.
مزلو امنیت را ازجمله نیازهای انسان برشمرده است. وی در هرم خود در مورد نیازهای گوناگون انسان امنیت را فراتر از ارضای نیازهای جسمانی و زیستی قرار می دهد.
تأمین امنیت روانی، خصوصاً روانی اجتماعی، در سایه توجه به ابعاد اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جامعه حاصل می آید بگونه ای كه از قلمروها بعنوان نیروهای مولد امنیت اجتماعی یاد می شود. امنیت اجتماعی مقوله ای است كه افراد گروه های اجتماعی و دولت در تأمین آن سهیم هستند. تأمین امنیت نیازمند رفع عوامل تهدیدكننده آن است.
منابع
احمدی، خدابخش. (۱۳۸۶). «بررسی نیازهای خانواده ها به خدمات مشاوره ای». فصلنامه مطالعات فرهنگی- دفاعی زنان. سال سوم، شماره ۱۰ و ۱۱، پاییز و زمستان. صص ۶۸-۹۱.
ذبیحی، مهشید. (۱۳۸۵). «جایگاه خدمات مشاوره و مددكاری اجتماعی در امنیت روانی جامعه». مجله رشد آموزش مشاوره مدرسه. شماره ۴، تابستان. صص ۳۶-۴۱.
گزارش از خبرنگار ایسنا فرزانه عطار
منبع: نئوپدیا
این مطلب نئوپدیا را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب