مروری بر وضعیت پژوهش در رشته های علوم پایه،
باید تفاوت ریاضی با سایر رشته ها به رسمیت شناخته شود، كاهش گرایش به علوم پایه خطر تلقی نمی گردد
به گزارش نئوپدیا یك پژوهشگر شاخه ریاضی با تاكید بر آن كه باید تفاوت بین رشته ریاضی و سایر رشته ها به رسمیت شناخته شود، اظهار داشت: اساتید ریاضی در دانشگاه های مطرح دنیا بطور متوسط سالی یك یا دو مقاله ارائه می دهند، در صورتیكه در كشور ما از دانشجوی دكتری انتظار می رود عملا ظرف 2.5 تا 3 سال مقاله ریاضی تز خودرا به نتیجه برساند كه این مساله كیفیت كارها را پایین می آورد.
سلمان ابوالفتح بیگی دزفولی در گفت و گو با ایسنا، چالش اصلی پژوهش در حوزه علوم پایه، خصوصاً رشته ریاضی را، به رسمیت شناخته نشدن تفاوت های پژوهش در ریاضی و دیگر شاخه های علوم پایه یا شاخه هایی همچون مهندسی و پزشكی و... دانست و اظهار داشت: نتیجه این تفاوت قائل نشدن این است كه افرادی كه می خواهند در شاخه ریاضی كار با كیفیت انجام دهند، مورد ظلم قرار گرفته و عملاً افرادی كه پژوهش بی كیفیت انجام می دهند مورد تشویق واقع می شوند.
وی تشریح كرد: معمولاً از یك دانشجو كه كار پژوهشی خودرا در دوره دكتری آغاز می كند انتظار می رود پژوهش خودرا پس از چهار سال به نتیجه برساند و یك مقاله چاپ كند. این در شرایطی است كه معمولاً كسی كه خارج از كشور (به طور خاص در آمریكا)، مدرك دكتری رشته ریاضی را دریافت می كند، مقاله پژوهشی ندارد بلكه دستاورد او برون دادها یا نتایج پژوهشی است كه پس از دوره دكتری در چارچوب مقاله منتشر می كند.
عضو هیئت علمی پژوهشكده ریاضی پژوهشگاه دانش های بنیادی اضافه كرد: همین طور اگر دانشجویی در ایران مقاله اش را برای چاپ به یك مجله معتبر در رشته ریاضی بفرستد، داوری آن معمولاً یك سال یا بیشتر به طول می انجامد؛ با این وجود عملاً انتظار از دانشجوی رشته ریاضی در كشور ما این است كه ظرف دو و نیم تا سه سال یك مقاله را به نتیجه رسانده، ویرایش كرده و به چاپ برساند. در چنین شرایطی حق كسی كه به دنبال انجام كار با كیفیت علمی است ضایع می شود.
ضرورت تفاوت بین بخشنامه ارتقای اعضای هیئت علمی در رشته های مختلف
بیگی سپس به یك چالش دیگر در همین زمینه اشاره نمود و توضیح داد: فردی در رشته ریاضی بعنوان عضو هیأت علمی در جایی مشغول به كار می شود؛ این فرد در صورت ارتقای شغلی ملزم به رعایت بخشنامه ای است كه بعنوان مثال با رشته مهندسی مكانیك یا سایر رشته ها یكسان است و معضلاتی كه در دوره دكتری وجود داشت، به دوره استادی هم تسری پیدا می كند.
وی با اشاره به اینكه اساتید خوب ریاضی در دانشگاه های درجه یك دنیا معمولاً یك یا دو مقاله در طول سال ارائه می دهند، اظهار نمود: این در شرایطی است كه در ایران بر طبق بخشنامه ارتقای اساتید واحدی كه برای همه رشته ها وجود دارد، از استاد انتظار می رود تعداد زیادی مقاله عرضه نماید كه عملاً امكان پذیر نیست و استاد مجبور است برای ارتقای خود و رعایت كمیت كار، كیفیت علمی مقالات خودرا پایین بیاورد.
پژوهشگر جوان برجسته شاخه ریاضی فرهنگستان علوم در سال 98 سپس به ارائه یك مثال پرداخت و تشریح كرد: رشته فیزیك از رشته های نزدیك به ریاضی است كه جزو علوم پایه هم شمرده می شود. یكی از معتبرترین مجلات رشته فیزیك Physical Review Letters نام دارد و چنان چه از اسم آن برمی آید طول مقالات آن كوتاه و در حد ۴ صفحه است. این در شرایطی است كه مقاله ۴ صفحه ای در ریاضی حدودا مدلول ندارد و در رشته ریاضی طول مقالات با كیفیت معمولا بیشتر از ۳۰ صفحه است.
بیگی سپس به مجله معتبر ریاضی، Annals of Mathematics، اشاره و اظهار نمود: این مجله در سال حدود ۵۰ مقاله یا كمتر منتشر می كند كه این مساله تفاوت ها و مقتضیات هر رشته را نشان داده است كه متأسفانه در كشور ما به رسمیت شناخته نمی گردد. در واقع ۱۰۰ مجله اول رشته ریاضی شاید به اندازه چهار یا پنج ژورنال فیزیك مقاله چاپ كنند.
وی با اشاره به اینكه این مساله را می توان در اختلاف تعداد مقالات برندگان نوبل فیزیك و برندگان معادل نوبل ریاضی (جایزه فیلدز) هم دید، اظهار داشت: اتفاقی كه خود به خود در سطح كلان می افتد این است كه معمولاً افرادی به راحتی از تز دكتری خود دفاع می كنند و بعنوان استاد وارد دانشگاه ها می شوند كه كیفیت كاری آنها پایین است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه دانش های بنیادی درانتها این بخش از صحبت های خود تاكید كرد: بدین سبب با عنایت به اینكه هر رشته مقتضیات خودرا دارد، باید تفاوت های بین رشته ها به رسمیت شناخته شده و این مساله در بخشنامه های پذیرش دانشجوی دكتری یا ارتقای اعضای هیئت علمی دیده شود.
كاهش گرایش به علوم پایه خطر نیست
بیگی در پاسخ به این پرسش كه كاهش گرایش به رشته های علوم پایه چه تأثیری بر پژوهش در این عرصه می گذارد، اظهار داشت: گرایش كمتر به رشته های علوم پایه موضوعی است كه در تمام دنیا كم و بیش وجود دارد و من به شخصه این مساله را خطر تلقی نمی كنم. خطر واقعی اینجاست كه تعداد اندكی از افراد كه به رشته های علوم پایه واقعاً علاقه دارند، انگیزه خودشان را از دست بدهند و قربانی قوانین شوند.
وی سپس به حمایت های موجود در كشور از پژوهش های علوم پایه پرداخت و اظهار داشت: حول و حوش یك دهه اخیر كه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری شكل گرفته حمایت هایی از پژوهش در كشور وجود دارد و من هم در مقاطعی از این حمایت ها برخوردار بوده ام. در عین حال كه انتقاداتی به نحوه اولویت بندی برای دریافت حمایت ها وارد است، اما می توان آنها را به فال نیك گرفت و امید داشت كه مشوق ها تصحیح شوند.
منبع: نئوپدیا
این مطلب نئوپدیا را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب