حریرچی در اختتامیه همایش ابعاد انسانی- اجتماعی كرونا مطرح كرد
نیاز به ورود علوم انسانی به بحث كرونا
به گزارش نئوپدیا معاون كل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی اشاره كرد: ما موضوعات مهمی را در زمینه كرونا داریم كه از اهالی علوم انسانی می خواهیم وارد عمل شوند و ما را كمك كنند.
به گزارش نئوپدیا به نقل از ایسنا، دکتر ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دبیر ستاد مبارزه با کرونا ویروس، در مراسم ویژه اختتامیه همایش ابعاد انسانی- اجتماعی کرونا در ایران، در نشستی مجازی با ایراد سخنانی اظهار داشت: بیماری کووید ۱۹ یکی از پیچیده ترین و گسترده ترین مشکلات بهداشتی و درمانی و بلکه اجتماعی در دوره ی معاصر است که در چند صد سال اخیر، بشر با آن روبه رو شده است و فشار مضاعفی بر منابع و ظرفیت های از قبل محدود و گرفتار مشکل کل اجتماع و خصوصاً بخش بهداشت و درمان آورده است.
حریرچی در مورد پیش بینی وضعیت کشور در آینده اظهار داشت: خیلی شفاف عرض کنم اگر از ما بپرسند چه زمانی همه گیری از بین می رود یا کی ویروس کرونا تحت کنترل در می آید، ساده ترین پاسخ این است که جواب بدهیم، «نمی دانیم». یک عدم قطعیتی برای آینده وجود دارد که این عدم قطعیت از دو جنبه است: یکی در مورد خود ویروس می باشد، چون علم ما در مورد این ویروس خاص، قدمت نزدیک ۵ ماهه دارد و رفتارهای متفاوت و جدیدی که نشان میدهد و شدت بیماری زایی اش عدم قطعیتی برای ما به وجود می آورد. به طور مثال برخی از داروهای معروفی که مورد استفاده فراوانی در این بیماری شد ما می گوییم استفاده نشود یا استفاده اش فایده چندانی ندارد. یا بعضی مسائل پیش پا افتاده که در پروتکل های رسمی و بین المللی مطرح شده که به فرض، در محیط کار باید از دست کش استفاده شود، اما الان معلوم شده که نباید استفاده شود، بلکه مضر است یا اینکه، اوایل شیوع ویروس کرونا به استفاده از ماسک تاکید زیادی نمی شد، اما الان بیشتر متخصصان سازمان بهداشت جهانی تاکید دارند که باید استفاده گردد و تقریباً استفاده از ماسک نیز الزامی شده است.
وی ادامه داد: یک عدم قطعیت هم در آینده از این ناشی می شود که ما نمی دانیم تأثیرات اجتماعی و اقتصادی آن چه شدتی خواهد داشت و یک چالش بزرگی برای سیاست گذاران و تصمیم گیران کشورها و متولیان دولت ها به وجود آمده که تصمیمات بسیار مهم و بسیار تأثیرگذاری باید اتخاذ کنند؛ آن هم بدون دسترسی به مستندات قابل اطمینان علمی و محکم و کم خدشه یا بی خدشه. بدین سبب ما برای آینده عدم قطعیت داریم اما تقریباً پیش بینی ها این است که اگر ویروس تغییر ماهیت قابل توجهی ندهد که خیلی احتمال قابل توجهی نیست، این ویروس به مدت زیادی با ما خواهد بود و تأثیرات مهمی باقی خواهد گذاشت. حداقل برای کشف واکسن به صورتی که در دست عموم مردم قرار بگیرد، به یک زمان یک ساله احتیاج است شاید هم بیشتر.
حریرچی تاکید کرد: الان در مورد آنفلوآنزا کل ظرفیت تولید واکسن در دنیا ۱۵۰ میلیون دوز در سال است که اگر افزایش پیدا کند، به ۲۵۰ میلیون می رسد. برای این ویروس فقط در نیمکره ی شمالی به ۳ میلیارد دوز واکسن نیاز داریم که هزینه ی بسیاری می خواهد و اینکه برای افراد بی خطر باشد.
وی افزود: اگر واکسن مناسب در دسترس قرار نگیرد، ما به ناچار به طرفی خواهیم رفت که در جوامع مختلف، ایمنی جمعی برقرار شود. ایمنی جمعی نه اینکه یک استراتژی یا انتخاب است. کشور سوئد این استراتژی را انتخاب نمود و به موفقیت نرسید و ایمنی جمعی در صورت کشف واکسن یک اجبار است به این معنا که به درصدی از مبتلاشدن در جامعه برسیم که تعداد افراد مبتلایان جدید محدود به تعداد اندک سابقین و کسانی باشند که وارد اجتماع می شوند؛ همین طور مهاجرین و کسانی که به سن خاص می رسند.
حریرچی اضافه کرد: در آن صورت ما مدت بیشتری با ویروس درگیر خواهیم بود و در هرصورت ما با نیمکره ی شمالی و کشور خودمان این سه پیش بینی را به ترتیب داریم: پیش بینی اول که مراکز بین المللی هم روی آن اتفاق نظر دارند اینکه؛ در فصل پاییز و زمستان شدت بیشتری از این ویروس را در مقایسه با خرداد و اردیبهشت تجربه کرده و مجبور شویم باردیگر تعطیلی هایی را اعمال نماییم اما نه به شدت اسفند و فروردین! پیش بینی دوم اینکه؛ احتمال دارد که درگیری به شدتی باشد که از موج اول بالاتر برود و این همان تجربه ای است که در مورد آنفلونزای اسپانیایی اتفاق افتاد؛ بدین سبب ممکنست مرگ ومیر بیشتر و اجبار به تعطیلی بیشتری داشته باشیم. پیش بینی سوم اینکه؛ افزایش ابتلایی نسبت به حالا داشته باشیم ولی در حدی نباشد که مجبور به تعطیلی باشد و با روش های معمولی درمان و بهداشت بتوانیم اوضاع را کنترل نماییم.
معاون کل وزارت بهداشت اظهار نمود: مطمئن هستیم که ویروس کووید ۱۹ تأثیر چشمگیری بر اقتصاد و همین طور بر سلامت جامعه خواهد گذاشت. در چند ماه گذشته، در برخی از کشورها تا ۱۵ درصد مرگ ومیرها و تا ۵۰ درصد بستری ها را این ویروس به وجود آورده است.
وی افزود: هم اکنون ما روزانه نزدیک به هزار نفر مرگ ومیر داریم که در حدود ۷۰ تا ۸۰ مورد آن مربوط به همین ویروس می باشد و در بعضی روزها تا ۱۵۸ مورد مرگ ومیر هم رسیده بودیم که ۱۵ درصد موارد مرگ ومیر را تشکیل می داد و سلامت مردم را به میزان قابل توجهی تحت تأثیر قرار داده بود. از لحاظ اقتصادی پیش بینی های رشد منفی اقتصادی بالای ۱۰ درصد برای بعضی کشورها پیش بینی می شود.
حریرچی اظهار داشت: برای کشور ما که تجربه ی رشد اقتصادی ۹.۵ درصدی و ۴.۵ درصدی منفی در ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ داشته است، با این اوضاع قطع یقین در ۲۰۲۰ نیز این رشد منفی ادامه خواهد داشت. مجموع کوچک شدن اقتصاد بیش از ۱۵ درصد در دوسال گذشته و چند درصد دیگر هم امسال به آن افزوده خواهد شد، تأثیر شگرفی است که بر خانوارها تأثیر بسیار منفی خواهد داشت ضمن اینکه در بخش های مختلف اقتصاد هم تأثیرات مختلف است به طور مثال اقتصادهای مبتنی بر فنّاوری اطلاعات رونق یافته است اما در بخش هایی چون گردشگری که در آن رستوران ها و هتل ها حضور دارند و در کشور ما درصد قابل توجهی را در بعضی استانها می سازند، لطمه قابل توجهی خواهند خورد.
وی اظهار داشت: از لحاظ اجتماعی هم تا اطلاع ثانوی باید سیاست های فاصله گذاری اجتماعی و تغییر سبک زندگی را داشته باشیم و در نتیجه، دید و بازدیدها و مسافرت ها و اجتماعات کم خواهد شد که همه این ها تأثیرات قابل توجهی به لحاظ روانی نظیر کم شدن ارتباطات مردم با یکدیگر و هم مشکلات روانی و اضطراب های ناشی از آن به دنبال خواهد داشت. یعنی مردم اقدامات مختلفی انجام می دهند تا مبتلا نشوند و متعاقب آن به وسواسی در احتیاط می رسند، نظیر اقدامات گوناگون بهداشتی و درمانی که بعضاً غیرلازم هستند؛ بطورمثال، افراد در شست وشو و محدودیت در ترددها که در هر دوی این ها درجات آن در خانواده های مختلف متفاوت می باشد و ممکنست افراد خانواده هر کدام حساسیت متفاوتی داشته باشند و این موجب اختلافاتی خواهد شد.
معاون کل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تاکید بر نیاز سیستم بهداشت و درمان کشور به پژوهش های علوم انسانی درباره کرونا، اشاره کرد: ما موضوعات مهمی را در زمینه ی این بیماری داریم که از اهالی علوم انسانی می خواهیم وارد عمل شوند و ما را کمک کنند. یکی از مهم ترین دغدغه ها در حوزه سلامت، مسئله عدالت و دسترسی همگانی به خدمات مورد نیاز است؛ بطورمثال در خیلی از خدمات اجتماعی سطح دسترسی به امکانات متفاوت است؛ همانطور که سطح دسترسی افراد مختلف به مقولاتی نظیر مسکن، تفریح و غیره می تواند متفاوت باشد.
وی ادامه داد: در حوزه ی سلامت ما معتقدیم که هرکس به اندازه ی توانش حق بیمه پرداخت کند و به اندازه ی نیازش خدمات دریافت کند. افراد متمول از آنجایی که حق بیمه ی بیشتری پرداخت می کنند، موجب می شود تا نوعی عدالت در حوزه ی سلامت برقرار شود ولی به سبب عدم قطعیتی که در این بیماری وجود دارد، افراد غنی و فقیر هرگاه مبتلا شوند، به اندازه نیازشان می توانند خدمات دریافت نمایند و هیچ گونه تبعیضی بین اقشار، جنسیت ها و نژادهای مختلف نباید وجود داشته باشد.
حریرچی افزود: در موضوع کووید ۱۹ در غرب افراد فقیر بیشتر به آن مبتلا می شوند و عاقبت این بیماری در بین فقرا و اقلیت های قومی در این کشورها بدتر است؛ برای مثال در آمریکا مرگ ومیر سیاه پوستان از کووید ۱۹ هفت برابر بیشتر از سفیدپوستان است یا در انگلیس میزان مرگ ومیر ناشی از این بیماری در قسمت شمال شرق و در بین رنگین پوستان بیشتر از سفیدپوستان انگلیسی است؛ بدین سبب موضوع مهمی که باید مورد سنجش قرار گیرد، مسئله ارائه ی خدمات در دوران کرونا است.
معاون کل وزارت بهداشت اظهار نمود: موضوع بعدی که بسیار مهمست تصمیمات مربوط به بیماری کووید ۱۹ که هم مربوط به تصمیمات در حوزه سلامت و هم تصمیمات درباب فاصله گذاری اجتماعی را شامل می شود که مواردی نظیر بسته شدن مشاغل و محدودیت های تردد را شامل می شود. حتما باید در تصمیم گیری ها شفافیت، پاسخ گویی مناسب و مسئولیت پذیری وجود داشته باشد. در برخی از کشورها این شفافیت و پاسخ گویی وجود ندارد و خوب است از دیدگاه علوم انسانی به این مساله پرداخته شود و مورد تحلیل قرار گیرد.
دکتر حریرچی افزود: یکی از موضوعات مهمی که در این تصمیم گیری ها باید لحاظ شود احترام به انسان ها بر اساس کرامت انسانی و اصول حقوق بشر و اصول اسلامی است که از لزوم های اصلی شمرده می شود. همین طور احترام به استقلال افراد به این معنا که افراد خود، مختار هستند و می توانند تصمیماتی را بگیرند، باید تصمیمات روشن و شفاف باشند و نمی توان حقوق فردی افراد را محدود کرد و بدون توجه به مصلحت و نفع عمومی جامعه عمل کرد؛ بدین سبب علل تصمیم گیری ها باید بطور آشکار در اختیار مردم قرار بگیرد.
وی اظهار داشت: خیلی از تصمیم گیری ها که در کشورهای مختلف اعمال شد، مشخص نبود که آیا بر اساس کرامت انسانی و مصالح جمعی است یا خیر؟! برای نمونه کشورهایی که با ارزش های غربی زندگی می کنند و معمولا نوع تصمیماتشان شبیه به هم است و در یک رده قرار می گیرند، برخلاف اینکه این بیماری تأثیرات مشابهی را در این کشورها داشت، شاهد تصمیمات و استراتژی های بسیار متفاوتی بودیم. برای مثال، استراتژی که آمریکا انتخاب نمود به این صورت بود که ابتدا موضوع را حتی در مجامع علمی نیز تکذیب کردند و موجب شد امروز به موارد بسیار بالایی از مبتلاشدن مواجه شوند. همین طور کشور سوئد فقط بر اساس ایمنی جمعی تصمیم گیری کرد یا کشور انگلیس نیز بر اساس ایمنی جمعی عمل کرد و اقدامات محدودی انجام داد.
حریرچی اضافه کرد: در انگلستان سیستم بهداشتی بسیار مورد توجه مردم است که از کرونا شکست بسیار شدیدی خورد. اگر تا قبل ازاین از ما می پرسیدید که یکی از بهترین سیستم های درمانی را نام ببرید قطع یقین از سیستم درمانی انگلستان نام می بردیم اما در این مورد، شکست بدی خورد. ایتالیا و اسپانیا و فرانسه نیز هر کدام استراتژی های متفاوتی داشتند که اگر شفاف نباشد نمی تواند برای مردم قابل هضم باشد. یکی از موضوعات مهمی که باید درباب تأثیرات اجتماعی این قضیه بررسی نماییم این است که هر محدودیتی ایجاد می شود، دسترسی افراد به غذا، دارو و مسائل مهم دیگر را محدود می کند؛ ضمن اینکه با رشد اقتصادی منفی جوامع مختلف و بیکاری که حاصل می شود؛ خیلی از محاسبات به هم می خورد؛ یعنی اقشار متوسط و متوسط رو به پایین گرفتار مشکل جدی می شوند.
معاون کل وزارت بهداشت اظهار داشت: یکی از استراتژی های مهمی که باید دراین زمینه اندیشیده شود و دولت ها ملزم به تفکر دراین زمینه هستند آن است که، چه کمک هایی به افراد لطمه پذیر در این بیماری که گاهی تا دهک ۶ و ۷ را به لحاظ اجتماعی دربرمی گیرد، باید صورت پذیرد و چه استراتژی های مناسبی اندیشیده شود؟ برای نمونه ما در کشور خودمان حدود یک میلیون نفر راننده تاکسی اینترنتی داریم که درآمد روزانه شان بسته به میزان کاری است که انجام می دهند و یا ما در حدود ۲۸۲ هزار مرکز ورزشی داریم که در همه این ها افرادی مشغول به کار هستند که با ضریب خانوار چیزی در حدود یک میلیون نفر می شوند؛ بدین سبب وقتی ما تصمیمی می گیریم؛ تأثیرات مهمی دارد که دولت ها باید به آن فکر کنند. بطورمثال؛ برای ما ثابت شده که کودکان به اندازه بزرگسالان مبتلا می شوند و به اندازه بزرگسالان انتقال بیماری می دهند ولی کم علامت یا بی علامت هستند؛ بدین سبب ما ناچاریم درباب تعطیلی مهد کودک ها پافشاری نماییم که این خود اثرات وسیع اجتماعی دارد. برای نمونه ممکنست این کودکان که در سال قبل وارد مدرسه می شوند مهد کودک و آمادگی را پشت سر نگذاشته باشند؛ همین طور خانم های شاغلی که فرزندانشان در مهد کودک هستند؛ گرفتار مشکل شده اند.
حریرچی افزود: برای نمونه در آمریکا با تعطیلی مدارس و مهد کودک ها خانواده ها در تامین غذایی فرزندانشان گرفتار مشکل شده اند. تا پیش از این وعده های غذایی توسط دولت و مدارس تامین می شد. ما در کشور خودمان اقشار لطمه پذیر اختصاصی هم داریم؛ بطورمثال حاشیه نشین ها یا افراد بی سواد. افرادی از قومیت های خاصی هستند که دراین زمینه باید برنامه ریزی جدی شود.
وی اظهار داشت: در موضوع دیگری که از علوم انسانی باید کمک گرفته شود آن است که در کشور ما مبتلاشدن به کرونا نوعی انگ اجتماعی شمرده می شود و بجای اینکه برای افراد مبتلا محدودیت هایی اعمال شود به دید انگ به آنها نگریسته می شود. بطورمثال، در مواردی که کادر درمانی برای سرکشی به خانه ی افراد مبتلا می روند مورد اعتراض واقع می شوند که چرا با لباس مخصوص وارد می شوید و از این طریق مردم متوجه می شوند که ما گرفتار کرونا شده ایم!
معاون کل وزارت بهداشت اضافه کرد: موضوع دیگری که به لحاظ اخلاقی و اجتماعی علوم انسانی می تواند به ما کمک نماید اجبار به انجام غربال گری در افراد است. در خیلی از مکاتب مختلف کسی که مبتلا به سرطان می شود، اجبار به درمان نمی گردد، اما این بیماری به سبب تأثیری که بر زندگی دیگران دارد، اجبار به غربال گری و گردنگیر به انجام آزمایش، درمان و همین طور واکسیناسیون دارد که موضوع مهم دراین زمینه اولویت گذاری بیماران است.
حریرچی در خاتمه ی سخنانش با طرح این سوال که آیا در شرایط کمبود تجهیزات بهداشتی، کشورها مجاز هستند برحسب سن یا احتمال بقا تصمیم بگیرند و تعدادی را درمان کنند یا نکنند؟!، پاسخ داد: برای مثال، در این بحران در کشورهای اروپای غربی کسانی که به این بیماری مبتلا شده اند و از سن خاصی بالاتر بوده اند، مراقبت های محدودی از آن می کردند. در ایران دراین زمینه نظرسنجی شده و مبانی اخلاقی این عمل قابل بحث است. در کشور ما مبنای احتمال بقا را بر اساس سن و سال در شرایط مساوی ترجیح می دادند و مردم اولویت گذاری بر طبق سن، جنس و توان پرداخت را مورد قبول نمی دانستند.
وی افزود: البته خوشبختانه در ایران لازم نشد تا این اولویت گذاری را انجام دهیم و محرومیت برای کسی انجام نشد. موضوع دیگری که علوم انسانی می تواند به ما کمک نماید در مورد درمان هایی است که نتیجه بخشی و ایمنی آنها هنوز ثابت نشده است. ما به جهت اینکه دارویی را مورد آزمایش قرار دهیم، بر اساس شواهد عمل می نماییم. ولی بعضاً در مورد بیماری کووید ۱۹ بدون شواهد در سطح بین المللی تصمیماتی گرفته شد؛ برای مثال امروزه تأثیر داروی «کلروکین» مورد تردید واقع شده است و سازمان جهانی بهداشت آنرا از لیست داروها خارج کرده است و این امر بسیار مهمی است که باید مورد بحث قرار گیرد.
معاون کل وزارت بهداشت اظهار داشت: مسئله دیگر، فوت شدگان و پشتیبانی از خانواده های آنهاست. امروزه افراد فوت شده از برگزاری مراسم محروم شدند که این می تواند در بین مدت و طولانی مدت تأثیرات منفی بگذارد. در یک جمع بندی این چالش بزرگ نقاط قوت و ضعف کشورها را نشان داد؛ برای مثال اغتشاشاتی که در آمریکا رخ داد یک ریشه در تبعیض نژادی دارد و یک ریشه هم در مسائل اقتصادی ناشی از کرونا. ازاین طریق نقاط قوت و ضعف اجتماعی و اقتصادی کشورها بیشتر نمایان شد و همین طور نقاط قوت و ضعف نظام های بهداشتی متفاوتی که در کشورها بود. یکی از مسائلی که روشن شد، این بود که بخش خصوصی نمی تواند به کمک مردم بیاید و عمده اقدامات در این عرصه به بخش دولتی واگذار شد. ازاین طریق برخی از نقاط ضعف و قوت نظام های بهداشتی نشان داده شده است.
منبع: نئوپدیا
این مطلب نئوپدیا را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب