نتایج یك بررسی نشان داد:
امكان دارد شرایط دریاچه ارومیه پایدار نباشد
به گزارش نئوپدیا با عنایت به بارندگی های اخیر، شرایط دریاچه ارومیه تثبیت شده ولی امكان دارد روند احیای این دریاچه پایدار نباشد و با بروز خشكسالی در سال های آینده، این روند معكوس شود.
به گزارش نئوپدیا به نقل از ایسنا، دریاچه ارومیه در شمال غرب ایران قرار دارد و بزرگترین و شورترین دریاچه دائمی ایران است. این دریاچه از بزرگ ترین دریاچه های فوق شور و دائمی در جهان هم است. بارندگی و جاری شدن آب رودخانه های مختلف، منابع اصلی آب ورودی دریاچه ارومیه هستند.
عوامل اقلیمی مثل کاهش بارندگی و افزایش دما، سرعت تبخیر در این منطقه را افزایش داده است. همینطور عوامل انسانی مانند گسترش زمین های کشاورزی و افزایش تقاضای آب برای آن، بهینه نبودن روش های آبیاری و اتلاف آب در بخش کشاورزی، راه اندازی سد و کاهش آب ورودی به دریاچه، سبب شده که دریاچه ارومیه متحمل دو دهه خشکی شود. بررسی های مختلف تایید کرده که مداخله انسان عامل مهم تری در به وجود آمدن چنین شرایطی است. در خطر گرفتن دریاچه ارومیه سبب شد دولت در سال ۹۲ برنامه ای ۱۰ ساله برای احیای دریاچه ارومیه تدوین کند و سطح اکولوژیکی آب دریاچه را به میزان ۱۲۷۴/۶۷ متر برساند.
اگرچه تلاشهای بی شماری جهت بررسی علل خشکی دریاچه صورت گرفته است، اما مطالعات بسیار اندکی وضعیت دریاچه را بعد از شروع تلاشهای احیا ارزیابی کرده اند. به همین خاطر پیمان صائمیان و امید علمی به همراه همکارانشان در انستیتو زمین سنجی دانشگاه اشتوتگارت آلمان و دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه بریستول انگلیس، پژوهشی را در مورد روند پیشرفت احیای دریاچه ارومیه انجام دادند.
در این پژوهش با استفاده از مشاهدات ماهواره ای و اندازه گیری داده های مختلف مثل سطح آب، مساحت و حجم آب دریاچه، بررسی میزان تبخیر و بارندگی منطقه و... بررسی گردید.
به گفته پژوهشگران این مطالعه: «دریاچه ارومیه از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ تثبیت شده است و روند مثبتی در تراز سطح آب (۱۴/۵سانتی متر در سال)، مساحت دریاچه (۲۰۴ کیلومتر مربع در سال) و حجم آب (۰/۴۲ کیلومتر مکعب) داشته است».
مشاهدات این محققان تایید نمود که به جز سال ۲۰۱۷ (دو ماه با خشکسالی متوسط) و ۲۰۱۶ (به نسبت مرطوب)، همه سال ها مطابق با اقلیم شناسی دراز مدت حوضه آبریز بوده است. با این وجود حوضه آبریز در بهار ۲۰۱۹ آب زیادی از باران شدید دریافت کرده است. تجربه چنین دوره ای بدون خشکسالی از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ به توقف کوچک شدن دریاچه و رفتن آن به سمت مرحله احیا، کمک چشم گیری کرده است.
همچنین تعادل آب دریاچه ارومیه نشان داده است که حدود ۸۰ درصد افزایش حجم آب دریاچه از سال ۲۰۱۵ ناشی از روند مثبت جریان ورودی رودخانه ها و مخازن است و ۲۰ درصد باقی مانده به علت افزایش یافتن میزان بارش به خود دریاچه بوده است.
روند مثبت آب گیری ۰/۴۵ کیلومتر مکعب در سال در یک طرف و روند مثبت حجم آب دریاچه در سمت دیگر، نشان داده است که دریاچه از بخش قابل توجهی از آب بهره مند شده است که برای اهداف کشاورزی استفاده نشده، و به جای آن به دریاچه رها شده است.
بررسی ها نشان داد که ذخیره آب از سال ۲۰۱۵ تا آخر سال ۲۰۱۷ کاهش قابل توجهی نداشته و از سال ۲۰۱۵ روی هم رفته، ۱/۷±۷/۲ میلی متر افزایش یافته است. شرایط جدید ذخیره و شار آب حوضه ارومیه با شرایط حوالی سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ قابل مقایسه است.
محققان تاکید نمودند با عنایت به روند بارش، مساحت دریاچه، آب ورودی به دریاچه و تبخیر از حوضه آبریز، مرحله اول برنامه احیا با هزینه رهاسازی آب از مخازن انجام شده است.
به گفته پژوهشگران: «به نظر می رسد که تثبیت شکننده است، چون که بیشتر افزایش حجم آب دریاچه در منطقه کم عمق جنوب که در فصل های گرم پتانسیل تبخیر زیادی دارند، پخش شده است. علاوه بر این، به علت همبستگی زیاد بین سطح آب دریاچه و میزان بارش، مرحله بهبودی مشاهده شده در سال ۲۰۱۶ و نیمه اول سال ۲۰۱۹ امکان دارد در صورت دوره خشکسالی طولانی تر، ادامه نداشته باشد».
برای دستیابی به یک احیای پایدار، احتیاج به تلاشهای بی شماری مثل پیشگیری از انحراف جریان آب دریاچه به سمت زمین های کشاورزی است. نتیجه این پژوهش نشان داد که دریاچه ارومیه با یک روند عموما مثبت در جریان های ورودی، به علت بارندگی شدید در سال ۹۸ (۲۰۱۹ میلادی)، تثبیت شده است و بیم آن وجود دارد که با خشکسالی در سال های آینده این روند معکوس شود.
نتایج این پژوهش در آخرین شماره نشریه Science of the Total Environment انتشار یافته است.
منبع: neopedia.ir
این مطلب نئوپدیا را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب