محققان ایرانی بررسی كردند
تجربه سالمندان از احساس ناهنجار طردشدگی
نئوپدیا: سالمندان، سرمایه های اجتماعی هر سرزمینی هستند که بایستی برای بهبود وضع زیستی آنها اقدامات صحیحی صورت گیرد. پژوهشگران کشور دراین باره پژوهشی را انجام داده اند که در آن، تجربه این افراد درباب احساس ناهنجار طردشدگی مورد بررسی قرار گرفته است.
به گزارش نئوپدیا به نقل از ایسنا، افزایش امید به زندگی منجر به افزایش طول عمر و بالارفتن آمار سالمندان در جهان شده است. امروزه با احتمال بیشتری می توان پیش بینی نمود که عده کثیری از افراد، رسیدن به سن سالمندی یا به زعم برخی پژوهشگران، سن سوم زندگی خودرا با سلامتی و فراغت شروع کنند و به همین دلیل این گروه، درحال تبدیل شدن به قشری اجتماعی و اثرگذار هستند. سالمندی بنا به تعریف انجمن تغذیه آمریکا، به تغییرات فیزیولوژیکی طبیعی و پیش رونده و غیرقابل بازگشت اطلاق می شود. ازنظر اجتماعی، پیری را دورانی از زندگی می دانند که شخص قادر به ادامه زندگی خود بطور مستقل نبوده و محتاج به کمک دیگران است.
افزایش در تعداد افراد سالمند، بنا بر نظر متخصصان با تغییرات در ارزش های اجتماعی و سبک زندگی همراه بوده است و در پاره ای از موارد، منجر به طرد آنها از جانب اعضای خانواده و روی آوردن آنان به انتخاب زندگی تنها و مستقل شده است. بی اعتنایی و آزار نسبت به سالمندان نشان دهنده زیربنای فرهنگی است که مجموعه ای از برداشت های منفی درباره سالمندان را به ما منتقل کرده است. خیلی از اندیشمندان معتقدند که طرد اجتماعی یک پروسه پویا و نظام مند است و نهادهای اجتماعی جامعه در این امر دخیل هستند. طرد اجتماعی عمدتا بر مسائل رابطه ای نظیر پیوندهای اجتماعی ضعیف یا فقدان پیوندهای اجتماعی با خانواده، دوستان، اجتماع محلی، نهادها و یا به طورکلی جامعه ای که فرد به آن متعلق می باشد درکنار مشارکت اجتماعی ناکافی، بی قدرتی و فقدان یکپارچگی متمرکز است.
این موضوع، دستمایه گروهی از پژوهشگران کشور از دانشگاه پیام نور و دانشگاه تهران قرار گرفته تا درباب ابعاد آن مطالعه ای را انجام دهند. در این مطالعه، تجارب زیسته زنان سالمند تنها از رهاشدگی و طرد مورد بررسی قرار گرفته شده است.
در این راستا، پژوهشگران از مشارکت برخی از زنان تنهای 60 سال به بالا ساکن شهر بوکان در استان آذربایجان غربی بهره برده و با بهره گیری از مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته اطلاعات مورد نیاز خودرا فراهم آورده اند.
نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان داد هرچند که زندگی تنهایی و مستقل زنان سالمند، با هنجارهای بومی ناسازگار است، ولی تغییرات ساختاری و ارزشی خانواده منجر به حاشیه ای شدن و گسترش این قشر از زنان شده است که البته در ضمن مسائل و مشکلاتی که در خود دارد، واجد مزایای حمایتی محله ای است.
امیر ملکی، محقق و جامعه شناس گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور تهران و همکارانش دراین باره می گویند: «در این پژوهش، از مجموع مصاحبه ها، 12 مفهوم اولیه استخراج و به شیوه انتزاعی در 5 مقوله دسته بندی شدند که شامل احساس رهاشدگی، احساس طردشدگی، احساس تنهابودگی، نگرانی از ذلیلی و سرباری و نگرانی از مردن در تنهایی بودند».
به بیان آنها، «طرد و انزوای این گروه از زنان با نظریه روابط و شبکه های اجتماعی قابل تبیین است. بر طبق این نظریه، هرچه افراد به شبکه های بزرگ تر و متنوع تری متصل باشند، حمایت های مادی و عاطفی بیشتری دریافت می کنند. بااینکه برمبنای مطالعات پیشین و ایضاً این مطالعه، شبکه خانوادگی ازجمله مهم ترین شبکه های حمایتی زنان بوده است، اما همه زنان از این شبکه، حمایت برابری دریافت نمی کردند».
طبق این یافته ها، شبکه خانوادگی تعدادی از زنان گسترده تر و از وضعیت اقتصادی بهتری برخوردار بود که تأثیر مستقیمی در نوع حمایت ها داشته است. از جانب دیگر، تعدادی از زنان، از وجود دیگرانی مهم در شبکه اجتماعی خود سخن می گفتند و حمایت های مالی از آنان دریافت می کردند. این افراد، شامل افراد خیر و یا از آشنایان قدیمی فرد بودند.
ملکی و همکارانش اعلام نموده اند: «علاوه بر این ها، شبکه همسایگی نیز از اولویت و اهمیت بالایی در این خصوص برخوردارست. زنان سالمندمورد مطالعه باتوجه به زمینه فرهنگی و اجتماعی موجود و این که هنوز به مقدار زیادی روابط سنتی در جامعه برقرار است، توانسته بودند از شبکه همسایگی و محله ای خدمات زیادی دریافت کنند».
بر این اساس، امنیت روانی، کمک مالی، کمک فنی و تجهیزاتی، حمایت های عاطفی و غیره ازجمله خدماتی است که محله به زنان سالمند مورد مطالعه ارائه کرده است که جایگزینی مهم برای حمایت های خانوادگی و نهادی به شمار می آید.
با وجود این، بنظر می رسد حفظ این سرمایه های باارزش و کمک به آنها در جهت داشتن زندگی بهتر و احساس متعالی تر، توجه بیشتری را از طرف خانواده و نهادهای مربوطه می طلبد.
این یافته ها در قالب یک مقاله علمی پژوهشی در فصل نامه«رفاه اجتماعی» وابسته به دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی و مرکز تحقیقات مدیریت رفاه اجتماعی انتشار یافته اند.
منبع: neopedia.ir
این مطلب نئوپدیا را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب