کشف رازهای مخازن نفتی خلیج فارس با بهره گیری از امواج صوتی پیشرفته
نئوپدیا: در پژوهشی تازه، زمین شناسان دانشگاه تهران با بهره گیری از روش های نوین بررسی زیرسطحی، به بینش تازه از ساختارهای پنهان در دل مخازن نفت و گاز خلیج فارس دست پیدا کردند.
به گزارش نئوپدیا به نقل از دانشگاه تهران، این پژوهش که توسط دکتر وحید توکلی، عضو هیأت علمی گروه زمین شناسی دانشکدگان علوم و عادله جمالیان، دانشجوی دکتری زمین شناسی دانشگاه تهران، انجام شد، بر سنگ های کربناته دوران پرمین تا تریاس (حدود ۲۵۰ میلیون سال پیش) تمرکز دارد.
دکتر توکلی در اینباره اظهار داشت: مطابق نتایج این مطالعه، استفاده از تصاویر دقیق مقاومت الکتریکی سنگ ها، داده های سیتی اسکن سنگ ها و اندازه گیری های صوتی پیشرفته، می تواند در تحلیل دقیق تر و واقع بینانه تر کیفیت مخازن زیرزمینی، نقشی اساسی ایفا کند.
وی اضافه کرد: این مخازن، پیش از این یکنواخت درنظر گرفته می شدند؛ اما داده های دقیق نشان داد که درون آنها، تفاوت های بزرگی در ظرفیت نگهداری و عبور سیالات وجود دارد. این تحقیق با ترکیب چندین روش بررسی، همچون مطالعه نمونه های سنگی، تحلیل خواص فیزیکی و اطلاعات به دست آمده از ابزارهای پیشرفته این تفاوت ها را با جزئیات بی سابقه ای مشخص کرد.
دانشیار دانشکدگان علوم دانشگاه تهران، در رابطه با نوآوری های این تحقیق اظهار داشت: یکی از ابزارهای کلیدی در این پژوهش، نقشه برداری با مقاومت الکتریکی بسیار دقیق از دیواره چاه ها بود. این شیوه مانند نوعی عکس برداری با وضوح بالا (یک داده برای هر ۲ میلی متر چاه) از درون زمین عمل می کند و ساختارهای ظریفی مانند شکستگی ها، درزها و نشانه های فشارهای زمین ساختی را آشکار می سازد. بررسی این تصاویر نشان داد که در بعضی سنگ ها، وجود شکستگی های خاص سبب شده فضاهای خالی (تخلخل) به هم متصل شوند و راه عبور سیالات بازتر شود. این خصوصیت ها بیشتر در سنگ هایی دیده می شود که با ذرات درشت تر شکل گرفته اند.
این پژوهشگر حوزه رسوب شناسی در رابطه با استفاده از امواج صوتی در شناخت خصوصیت سنگ ها اظهار داشت: از آنجائیکه سرعت حرکت این امواج در مواد مختلف فرق می کند، با تحلیل آن، میتوان به خصوصیت های درونی سنگ ها پی برد. در این تحقیق هم سنگ هایی که امواج را آهسته تر عبور می دادند، معمولا دارای فضاهای خالی بیشتر و متصل تری بودند که برای ذخیره و جریان نفت و گاز مناسب تر هستند. در مقابل، سنگ هایی که امواج را سریع تر منتقل می کردند، اغلب فضاهای خالی کمتر یا جدا از هم داشتند. بر طبق این داده ها، سنگ ها به دو دسته اصلی دانه محور با فضای خالی متصل و نفوذپذیری بالا و سنگ های گل محور با تخلخل جدا و نفوذپذیری پایین تقسیم شد.
دکتر توکلی در باره منشأ این تفاوت ها اضافه کرد: بخش بزرگی از این تفاوت ها، نه به نحوه اولیه رسوب گذاری، بلکه به تغییراتی برمی گردد که در خلال میلیونها سال در اثر فشار، دما و واکنش های شیمیایی در اعماق زمین ایجاد شده اند. فرآیندهایی مانند تغییر کانی کلسیت به دولومیت، انحلال بخشی از سنگ ها و پر شدن فضاهای خالی با مواد دیگر، نقش اساسی در ایجاد این ناهمگنی ها داشته اند.
او در آخر اظهار داشت: این مطالعه نشان داد که تنها با تاکید بر مشاهدات سطحی یا بررسی های آزمایشگاهی نمی توان به تصویر کامل و دقیقی از درون مخازن رسید. بلکه ترکیب روش های نوین زیرزمینی، مانند ثبت مقاومت الکتریکی با وضوح بالا و استفاده از امواج صوتی، می تواند اطلاعات کلیدی و بی سابقه ای در اختیار محققان و تصمیم گیران صنعت نفت و گاز قرار دهد. چنین تحلیل هایی به شرکتهای نفتی امکان می دهد که با شناخت بهتر بخش های پرپتانسیل مخزن، عملیات حفاری را هدفمندتر و مقرون به صرفه تر طراحی نمایند و از سوی دیگر، از قسمتهایی با ظرفیت پایین تر دوری کنند.
نتایج حاصل از این تحقیق که ترکیبی از دانش زمین شناسی، تکنولوژی های جدید زیرسطحی و تحلیل های پتروفیزیکی پیشرفته است، در چارچوب دو مقاله علمی در نشریات بین المللی انتشار یافته و از راه پیوندهای زیر در دسترس است:
Integrating routine and novel methods for a comprehensive analysis of heterogeneity in Persian Gulf's Permian-Triassic carbonate reservoirs
Heterogeneity evaluation of pore types based on dipole shear sonic imager logs by means of statistical parameters، the central Persian Gulf
منبع: نئوپدیا
این مطلب نئوپدیا را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب