۱۰ پرواز فضایی برتر که در سال ۲۰۲۵ رقم خوردند
به گزارش نئوپدیا، پروازهای فضایی، بخش مهم و جدایی ناپذیری از اکتشافات فضایی هستند. سال ۲۰۲۵ میزبان پروازهای فضایی بسیاری بود که این گزارش به ۱۰ مورد از آنها پرداخته است.
به گزارش نئوپدیا به نقل از ایسنا، سال ۲۰۲۵ سال بسیار شلوغی در پروازهای فضایی بود و موفقیتهای قابل توجهی را در حوزه هوافضا رقم زد.
به نقل از اسپیس، در طول ۱۲ ماه گذشته شاهد شکسته شدن چندین رکورد پرواز فضایی، رونمایی از یک موشک جدید قوی و قابل استفاده مجدد و نخستین فرود کاملا موفق یک شرکت خصوصی روی ماه بودیم.
در ادامه، خلاصه ای از ۱۰ پرواز فضایی برتر سال ۲۰۲۵ آورده شده است.
فرود یک شرکت خصوصی روی ماه
در روز دوم مارس، فضاپیمای رباتیک «شبح آبی»(Blue Ghost) شرکت «فایرفلای ایرواسپیس»(Firefly Aerospace) با موفقیت روی ماه فرود آمد. این فضاپیما بعد از فرود آمدن، حدود دو هفته عملیاتی ماند و به تجهیزات علمی خود امکان داد تا کار برنامه ریزی شده را انجام دهند.
این یک موفقیت بی سابقه برای صنعت خصوصی و پروازهای فضایی بود. قبل از آن، شرکت «اینتویتیو ماشینز»(Intuitive Machines) مستقر در هیوستون، کاوشگر قمری «ادیسیوس»(Odysseus) خودرا در فوریه ۲۰۲۴ روی ماه فرود آورد، اما آن کاوشگر خیلی زود واژگون شد و مأموریت خود و بعضی از محموله هایش را کوتاه کرد. دومین کاوشگر قمری اینتویتیو ماشینز موسوم به «آتنا»(Athena) هم اندکی بعد از فرود در روز ۶ مارس امسال میلادی، سرنوشت مشابهی را تجربه نمود.
موفقیت شبح آبی یک پیروزی برای ناسا هم به شمار می رفت که این مأموریت و مأموریت های اودیسه و آتنا را بوسیله برنامه «خدمات تجاری حمل بار قمری»(CLPS) خود رزرو کرد. مقرر است مأموریت های CLPS بیشتری توسط فایرفلای ایرواسپیس، اینتویتیو ماشینز، «استروبوتیک»(Astrobotic) و سایر شرکت ها به زودی پرتاب شوند و مسیر ماه را برای تحقیقات بیشتر و فعالیتهای اکتشافی انسانی و شاید حتی سکونت در آینده باز کنند.
موفقیت دو پرواز آزمایشی مستقیم موشک «استارشیپ»
موشک غول پیکر «استارشیپ»(Starship) که وسیله نقلیه کاملا قابل استفاده مجدد شرکت «اسپیس ایکس»(SpaceX) است، در سال ۲۰۲۵ پنج پرواز آزمایشی انجام داد. سه پرواز اول، پروازهایی با برد متوسط بودند که به از دست رفتن حداقل یکی از دو مرحله استارشیپ ختم شدند، اما دو پرواز آخر که در ماه های اوت و اکتبر پرتاب شدند، موفقیتهای بی قید و شرط بودند.
در هر دو ماموریت، تقویت کننده «سوپر هوی»(Super Heavy) استارشیپ برای فرود دقیق در خلیج مکزیک به زمین برگشت. مرحله بالایی این موشک به فضا رسید، نسخه های آزمایشی ماهواره های «استارلینک»(Starlink) اسپیس ایکس را مستقر کرد و مطابق برنامه در اقیانوس هند فرود آمد.
استارشیپ که بزرگترین و قدرتمندترین موشک ساخته شده تا به امروز است، هنوز باید قبل از پرتاب و عملیاتی شدن، بعضی از مراحل نسبتاً بزرگ را طی نماید. به عنوان نمونه، باید به مدار برسد و سوخت گیری در فضا را برای مرحله بالایی موشک نشان دهد که در همه مأموریت های ماه و مریخ مورد نیاز خواهد بود، اما استارشیپ با شتاب چشمگیری وارد سال ۲۰۲۶ می شود.
فعال شدن موشک «نیو گلن»
سال جاری یک موشک قدرتمندتر و تا حدی قابل استفاده مجدد، بال و پر گرفت. موشک سنگین وزن «نیو گلن»(New Glenn) توسط شرکت «بلو اوریجین»(Blue Origin) متعلق به «جف بزوس»(Jeff Bezos) توسعه داده شده است.
نیو گلن در ۱۶ ژانویه با موفقیت به مدار رسید و یک نسخه آزمایشی را از پلت فرم فضاپیمای «حلقه آبی»(Blue Ring) شرکت بلو اوریجین روی خود داشت. این شرکت کوشش کرد تا فاز اول قابل استفاده مجدد موشک را در طول پرواز روی یک کشتی در دریا فرود بیاورد، اما این تلاش نتیجه نداد. با این حال، تلاش دوم موفقیت آمیز بود. تقویت کننده نیو گلن در طول پرواز شماره دو که در ۱۳ نوامبر انجام شد، فرود خودرا در اقیانوس با موفقیت انجام داد. این موشک همان روز در مأموریت اصلی خود هم موفق شد و کاوشگرهای دوقلوی مریخ «ESCAPADE» را برای ناسا به مرز نهائی فرستاد.
بگفته بلو اوریجین، هر کدام از مراحل اول نیو گلن برای حداقل ۲۵ بار پرواز طراحی شده است. اگر این شرکت بتواند به چنین سطحی از استفاده مجدد در حد اسپیس ایکس برسد، می تواند در آینده به موفقیتهای بسیار بزرگی برسد.
پرتاب نخستین موشک قابل استفاده مجدد چین
شرکت چینی «لنداسپیس»(Landspace) نسخه مخصوص خودرا از موشک «فالکون ۹»(Falcon 9) اسپیس ایکس توسعه داده است. این موشک که «ژوکو-۳»(Zhuque-3) نام دارد، دارای یک فاز اول قابل استفاده مجدد است که با ۹ موتور کار می کند. ژوکو-۳ برای بار اول در روز سوم دسامبر پرواز کرد و با موفقیت به مدار رسید و یک تقویت کننده را هم حدودا به زمین نشاند. با این حال، فاز اول ژوکو-۳ ظاهراً بدنبال از دست دادن موتور در زمان فرود، در نزدیکی منطقه فرود خود سقوط کرد و سوخت.
ژوکو-۳ در پرواز بعدی خود ممکنست نخستین موشک مداری چین را به زمین بنشاند یا شاید وسیله نقلیه دیگری بتواند این جایگاه را از آن خود کند. جایگزین های احتمالی عبارتند از موشک «تیان لانگ-۳»(Tianlong-3) شرکت «اسپیس پایونیر»(Space Pioneer) یا «لانگ مارچ ۱۲ای»(Long March 12A) که توسط «شرکت علوم و فناوری هوافضای چین»(CASC) توسعه داده شده است. هر دوی این موشک ها دارای مراحل اولیه قابل استفاده مجدد هستند و مقرر است به زودی نخستین پروازهای خودرا انجام دهند.
رکوردشکنی باردیگر پرتاب های اسپیس ایکس
اسپیس ایکس رکورد پرتاب های سالانه خودرا در سال ۲۰۲۵ شکست. این شرکت متعلق به «ایلان ماسک»(Elon Musk) تا حالا ۱۷۰ بار امسال پرتاب انجام داده است که ۱۶۵ پرواز با موشک قدرتمند فالکون ۹ و پنج پرواز برای مأموریت های آزمایشی زیرمداری استارشیپ بوده اند. بالاتر از ۷۰ درصد از پرتاب های فالکون ۹ به ساخت مجموعه بزرگ ماهواره های استارلینک اسپیس ایکس اختصاص داشته اند که بالاتر از ۹۰۰۰ ماهواره عملیاتی را شامل می شود و همچنان درحال افزایش است.
این ششمین سال متوالی بود که اسپیس ایکس رکورد پرتاب جدیدی را ثبت نمود. این رکورد از ۲۵ در سال ۲۰۲۰ به ۳۱ در سال ۲۰۲۱ و ۶۱ در سال ۲۰۲۲ و ۹۸ در سال ۲۰۲۳ و ۱۳۸ در سال ۲۰۲۴ رسید و الان به ۱۷۰ بالا رفته است. اسپیس ایکس درحال برنامه ریزی برای پرتاب دو مأموریت دیگر فالکون ۹ قبل از پایان سال ۲۰۲۵ است. بنابراین، این تعداد احیانا به ۱۷۲ خواهد رسید.
ماموریت چین برای مثال برداری از شبه قمر زمین
چین سال جاری با پرتاب نخستین مأموریت جمع آوری نمونه از سیارک، به پیشروی جسورانه خود به سوی مرزهای نهائی ادامه داد. این پروژه که «تیان ون ۲»(Tianwen 2) نام دارد، هیچ سیارک قدیمی را هدف قرار نمی دهد، بلکه در راه رسیدن به سیارک «Kamo'oalewa» یا «۲۰۱۶ HO۳» است. این سیارک امکان دارد تکه ای از ماه باشد که در اثر یک برخورد بزرگ به فضا پرتاب شده است. سیارک Kamo'oalewa از یک جنبه دیگر هم عجیب است. این قمر یکی از هفت شبه قمر شناخته شده زمین است. شبه قمرها اجرامی هستند که به دور سیاره ما نمی چرخند، بلکه همگام با آن به دور خورشید می چرخند.
تیان ون ۲ در ۲۸ مه پرتاب شد. اگر همه چیز مطابق برنامه پیش برود، نمونه هایی از Kamo'oalewa را در سال ۲۰۲۷ به زمین باز خواهد گرداند و نخستین نگاه نزدیک را به یک جرم جذاب و مرموز به دانشمندان خواهد داد.
شکستن رکورد پیاده روی فضایی
آخرین اقامت فضایی «سونی ویلیامز»(Suni Williams) بسیار طولانی تر از آن چه او یا هر کس دیگری انتظار داشت، طول کشید و این تمدید برنامه ریزی نشده به او امکان داد تا رکورد پیاده روی فضایی را بشکند.
ویلیامز و «بوچ ویلمور»(Butch Wilmore) فضانورد دیگر ناسا در روز پنجم ژوئن ۲۰۲۴ در نخستین پرواز سرنشین دار فضاپیمای «استارلاینر»(Starliner) شرکت «بوئینگ»(Boeing) به سوی ایستگاه فضایی بین المللی پرتاب شدند. قرار بود مأموریت آنها فقط ۱۰ روز یا بیشتر بطول بیانجامد، اما استارلاینر در راه صعود با مشکلات مربوط به پیشرانه و نشت هلیوم رو به رو شد. بنابراین، ناسا برگشت این وسیله نقلیه را جهت بررسی مشکلات به تعویق انداخت. این آژانس فضایی در نهایت تصمیم گرفت استارلاینر را بدون سرنشین به خانه بازگرداند که این کار بدون هیچ حادثه ای در روز هفتم سپتامبر ۲۰۲۴ انجام شد و ویلیامز و ویلمور را تا مارس سال جاری در ایستگاه فضایی بین المللی نگه داشت. آنها در نهایت سوار بر کپسول «دراگون»(Dragon) شرکت اسپیس ایکس به زمین بازگشتند.
ناسا ویلیامز و ویلمور را به خدمه تمام وقت ایستگاه فضایی بین المللی ملحق کرد و این دو نفر از وقت اضافی خود به خوبی استفاده کردند. به عنوان مثال، ویلیامز دو پیاده روی فضایی انجام داد که یکی در ۱۶ ژانویه و دیگری در ۳۰ ژانویه بود. زمان پیاده روی فضایی او که طی ۹ فعالیت خارج از فضاپیما به دست آمده بود، به ۶۲ ساعت و ۶ دقیقه رسید. این پیاده روی، رکورد جدیدی را برای فضانوردان زن ثبت نمود و از زمان کلی پیاده روی «پگی ویتسون»(Peggy Whitson)، فضانورد ناسا که یک ساعت و ۴۵ دقیقه پیاده روی کرد، بهتر بود. رکورد کلی پیاده روی فضایی، ۸۲ ساعت و ۲۲ دقیقه است که در اختیار «آناتولی سولویف»(Anatoly Solovyev)، فضانورد روسیه قرار دارد.
ویتسون هنوز رکورد بیشترین زمان اقامت در فضا را با ۶۷۵ روز در اختیار دارد. ویلیامز در مجموع ۶۰۸ روز بیرون از زمین بوده است.
ماموریت اروپا برای ایجاد نخستین خورشیدگرفتگی مصنوعی
یک دستگاه خورشیدگرفتگی در سال ۲۰۲۵ به کار افتاد. مأموریت آژانس فضایی اروپا برای پرتاب دو ماهواره «پروبا-۳»(Proba-3) در دسامبر ۲۰۲۴ به مدار زمین پرتاب شد و وظیفه آن ایجاد خورشیدگرفتگی مصنوعی بوسیله پرواز دقیق بود. یکی از فضاپیماهای پروبا-۳ خورشید را از دید فضاپیمای دیگر می بندد که این پدیده را با استفاده از تلسکوپ داخلی خود می بیند.
پروبا-۳ جهت کمک به دانشمندان در بررسی تاج نازک و فوق العاده داغ خورشید یا جو بیرونی آن طراحی شده بود که در روشنایی خیره کننده خورشید غرق می شود؛ به جز در هنگام گرفتگی کامل خورشید. پروبا-۳ برای بار اول در ۲۳ مه با ثبت خورشیدگرفتگی که خود بوجود آورده بود، این کار را انجام داد.
تکمیل نخستین اتصال فضایی هند
هند اندکی بعد از شروع سال ۲۰۲۵ به یک نقطه عطف بزرگ دست پیداکرد. در روز ۱۵ ژانویه دو فضاپیمای «آزمایش اتصال فضایی»(SpaDex) این کشور در مدار زمین به هم متصل شدند. این موفقیت، هند را بعد از اتحاد جماهیر شوروی، آمریکا و چین به چهارمین کشوری تبدیل کرد که تا حالا موفق به ایجاد اتصال در فضا شده است.
همه کشورهای دیگر قدرت های فضایی هستند و هند هم بدنبال رسیدن به این جایگاه است. مأموریت SpaDex گامی در این راه است. تسلط بر فناوری اتصال برای رسیدن به موفقیتهای بزرگ در مرزهای نهائی مانند ساخت ایستگاه فضایی و آوردن نمونه ها از ماه لازم است.
اولین پرواز فضانوردان بر فراز قطب های زمین
اسپیس ایکس در روز ۳۱ مارس مأموریت خصوصی «فرم ۲»(Fram2) را شروع کرد که طی آن چهار فضانورد در یک مأموریت خصوصی ۳.۵ روزه سوار بر کپسول دراگون به مدار زمین فرستاده شدند. این هفدهمین مأموریت سرنشین دار اسپیس ایکس تا به امروز بود، اما نوآوری های جدیدی را رقم زد. فرم ۲ بر فراز قطب های سیاره ما دور زد؛ کاری که هیچ پرواز فضایی قبلاً انجام نداده بود.
علل گوناگونی وجود دارد که چرا برنامه ریزان پروازهای فضایی سرنشین دار از این مسیر دوری کرده اند. مهم ترین آنها اینست که رایج ترین مقاصد فضانوردان اینروزها -ایستگاه فضایی بین المللی و ایستگاه فضایی «تیانگونگ»(Tiangong) چین- مسیرهای قطبی را طی نمی کنند. همچنین، پرواز بر فراز قطب ها فضانوردان را در معرض سطوح بالاتری از تشعشعات قرار می دهد و چالش های ارتباطی را به وجود می آورد.
خدمه فرم ۲ به فرماندهی «چون وانگ»(Chun Wang)، سرمایه گذار و تأمین کننده مالی مأموریت در طول پرواز خود ده ها آزمایش علمی انجام دادند. همچنین، آنها مناظر بی سابقه ای را از مناطق یخی سیاره ما مشاهده نمودند که بعضی از آنها را با ما که روی زمین هستیم، به اشتراک گذاشتند.
منبع: نئوپدیا
این مطلب نئوپدیا را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب