پژوهشگران مطرح كردند
چرا مردان به سراغ چند همسری می روند؟
نئوپدیا: ازدواج چند همسری سازه ای اجتماعی و برساخت عوامل مختلف مذهبی، اجتماعی و فرهنگی جوامع است كه بر تعادل و توازن عملكرد خانواده و روابط آن تاثیر دارد.
به گزارش نئوپدیا به نقل از ایسنا، خانواده چند همسری خانواده ای است كه در آن مرد بیشتر از یك همسر دارد؛ بدین جهت شرایط و روابط ویژه ای بر این خانواده حاكم است و می توان انتظار داشت این شرایط در رفتار و عملكرد اعضای خانواده بازتاب داشته باشد. فرهنگ، مذهب، قدرت مرد در مالكیت منابع، قدرت و تصمیم گیری در خانواده همچون مولفه هایی هستند كه چند همسری را رقم می زنند و در نهایت بر عملكرد خانواده اثر می گذارند.
در پژوهشی كه درباب "نقش ساختار خانواده بر عملكرد آن در خانواده های تك همسری و چند همسری" توسط تیم پژوهشگران متشكل از مهناز فرهمند (استادیار، گروه جامعه شناسی، دانشگاه یزد) و زهره رضوانی (دانشجوی كارشناسی ارشد گروه جامعه شناسی دانشگاه یزد) به روش نمونه گیری خوشه ای انجام شده، آمده است: « عملكرد خانواده ها بر حسب سن، مذهب، تحصیلات زنان و درآمد متفاوت می باشد. خانواده های تك همسر عملكرد بهتری نسبت به خانواده های چند همسر دارند و بین متغیرهای ساختار خانواده و عملكرد خانواده رابطه معنادار و معكوسی وجود دارد.
خانواده های عملكرد بهتر، ساختار مبتنی بر اقتدار كمتر و خانواده های دارای ساختار سنتی، عملكرد ضعیف تری داشتند. خانواده های چند همسری چالش ها و مشكلات بیشتری نسبت به خانواده های تك همسری در دو سازه ساختار و عملكرد خانوادگی دارند؛ بنابر این باید با برنامه ریزی های فرهنگی و اجتماعی مناسب نگرش و رویكرد جوامع سنتی نسبت به خانواده چند همسری بوسیله آموزش، كارهای فرهنگی، برنامه رسانه ای موثر و محدودیت های حقوقی مشخص و مناسب تعدیل و اصلاح گردد.»
در این پژوهش آمده است: « عملكرد خانواده شامل ابعادی همچون عاطفی، مالی، تعاملی، رفتاری، جنسی، نقش و تربیت فرزندان است. هر تغییری در خانواده با تغییراتی در عملكرد خانواده مصادف است. رفتار اعضای خانواده تابعی از سایر اعضا است و از آنجائیكه خانواده مایل به ایجاد تعادل است، هرگونه انحراف از قواعد این نهاد از جانب هر كدام از اعضا، مقابله دیگر اعضا را به دنبال خواهد داشت.
همچنین ساختار خانواده بر حسب تك همسر و چند همسر بودن بر سلامت روان، عزت نفس و رضایت زندگی فرزندان و زنان خانواده ها در موارد یاد شده با مشكلات بیشتری روبه رو است. در خیلی از خانواده ها الگوهای ارتباطی، نقش ها و انتظارات با حضور همسر دوم تغییر می كنند، عواطف كاهش می یابند و صمیمیت ها كم می شوند.»
یافته ها نشان می دهد: « نقش مهم ساختار قدرت در خانواده و الگوهای تعاملی در تعیین و شكل دهی رفتار اعضای خانواده و كاركرد خانواده تاكید دارد. این الگو ابعاد مهم عملكرد اعضای خانواده را شامل حل مسئله، ارتباط، نقش ها، پاسخ دهی عاطفی، آمیزش عاطفی و كنترل رفتار بیان می كند. تمام خانواده های دارای ساختار سنتی و عملكرد ضعیف، در زمینه موضوعات عاطفی مشكل دارند و بیشتر آنها از طی پروسه حل مسئله عاجزند. در این خانواده ها ارتباطات نادیده گرفته می شوند یا صلاحیت ندارند.
در این خانواده ها تخصیص و پاسخ دهی نقش مشخص و واضح نیست، گستره واكنش های هیجانی محدود است، كمیت و كیفیت این واكنش متناسب با بافت و محیط غیرعادی است، اعضای خانواده به یكدیگر علاقه ای ندارند و درباره یكدیگر سرمایه گذاری عاطفی نمی كنند.»
پژوهشگران می گویند: « عواملی مانند بی توجهی به زنان در تصمیم گیری ها و تحصیلات پایین زنان نشان دهنده توزیع نامتوازن قدرت در خانواده اند كه در سیستم پدرسالاری ریشه دارد و این توزیع نامتوازن قدرت در خانواده به اعضا لطمه می رساند. همین طور رضایت زناشویی در خانواده های چند همسر كمتراست. چند همسری در ایران ساختار غالب نظام خانوادگی محسوب نمی گردد و آمار دقیقی از میزان چند همسری وجود ندارد.
ازدواج دوم در بیشتر مواقع برمبنای میل و اراده مردان خانواده، بعد از كسب وجهه اجتماعی و اقتصادی انجام می شود؛ اما ازدواج های سوم و چهارم با تایید اجتماعی و مذهبی هم راه است.
این در حالی است كه در این مناطق بیشتر زنان با تحصیلات پایین، نداشتن منابع مالی و با شغل خانه داری به روابط زناشویی وارد می شوند و با تایید مذهب و سنت همه اقتدار در خانواده را به مردان واگذار می كنند. در این شرایط با حفظ اقتدار مردانگی، بعضی مردان همچنان تمایل دارند سلطه و قدرت اقتصادی و سنت چند همسری خودرا در خانواده حفظ كنند. بنابر این ساختار قدرت در این منطقه به صورت مردسالارانه شكل گرفته است.»
در نتایج این پژوهش آمده است: « ورود همسر دوم و سوم در سیستم خانواده و نوع ساختار خانوادگی، بر ابعاد ارتباطی، مالی، عاطفی، تربیتی و جنسی تاثیر می گذارد و همین طور وضعیت عملكرد خانواده چند همسر از خانواده تك همسر پایین تر است. بیشترین تفاوت عملكرد در ابعاد تعاملی و رفتاری و كمترین تفاوت در ابعاد نقش تربیت فرزند و مالی گزارش شد. به گمان پژوهشگران خانواده چند همسری از عواملی مانند ارتباط كم بین اعضا، جدایی زیر مجموعه های خانواده از هم، تعارضات و تامین مادی نیازهای دو یا چند خانواده به وسیله یك نفر، كارآیی و عملكرد تاثیر می گیرد و این خانواده ها، نارضایتی بیشتری را در روابط زناشویی و زندگی تجربه می كنند.
علاوه بر این خانواده های چند همسری، مستعد تعارض، تنش، انگیزه های متضاد، عملكرد نامطلوب، ناامنی و اضطراب اند و مشكلات اقتصادی بیشتری نسبت به همتاهای تك همسری خود دارند. مردان مقتدر چند همسر با تسلط در تصمیم گیری ها، قواعد، روابط و منابع خانواده، به جهت دلبستگی های عاطفی چندگانه، تعدد نقشی و مسئولیت های گوناگون از ایفای عملكرد مثبت در ابعاد عاطفی، جنسی، تربیتی، مالی، رفتاری و تعاملی در قبال دو یا چند خانواده در مقایسه با خانواده های تك همسری قاصرند.
همچنین بنظر می رسد عقایدی مثل ارزش معنوی و ثواب اخروی چند همسری و جایگاه برتر مرد نسبت به زن كه در این گروه مذهبی وجود دارد، در عملكرد و نوع تعاملات خانوادگی تاثیر گذار است. زنان دارای تحصیلات بیشتر به سبب تغییر در سطح نگرش و آگاهی بیشتر نسبت به جایگاه خود و نوع رفتار در خانواده توانسته اند عملكرد بهتری را نیز در ابعاد گوناگون عملكرد خانواده داشته باشند و افزایش تحصیلات زنان عملكرد اعضای خانواده را افزایش داده است.»
این پژوهش در شماره هفتاد و پنجم فصلنامه جامعه شناسی كاربردی انتشار یافته است.
منبع: نئوپدیا
این مطلب نئوپدیا را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب