پژوهشگران پاسخ دادند؛
وضعیت اجتماعی- اقتصادی سالمندان چه رابطه ای با سلامت آنها دارد؟
نئوپدیا: پژوهشگران با انجام یک مطالعه درباره ی ارتباط بیماریهای مزمن و وضعیت اجتماعی-اقتصادی سالمندان، مطرح نمودند که سالمندان طبقات اجتماعی- اقتصادی بالا، از دیگر سالمندان سالم تر بودند. همین طور وضعیت سالمندان در ایران بسیار نامطلوب تر از وضعیت کشورهای توسعه یافته است.
به گزارش نئوپدیا به نقل از ایسنا، ایران یکی از سریع ترین نرخ های رشد جمعیت سالمندان در جهان را داشته و سهم جمعیت بالای ۶۵ سال در ایران از ۴.۲ درصد در سال ۱۳۶۸ به ۶.۴ درصد در سال ۱۳۹۸ رسیده است.
با افزایش میانگین سن و رشد جمعیت سالمند، انتظار می رود که رفته رفته بر شیوع بیماری های مزمن افزوده شود. با در نظر گرفتن تغییرات جمعیتی که درحال وقوع است، نیازهای خاص دوره سالمندی خصوصاً نیازهای بهداشتی و درمانی اهمیت بیشتری پیدا می کند.
همچنین رشد جمعیت سالمند در ایران و افزایش آن در دهه های آتی، استفاده از امکانات بهداشتی و درمانی و هزینه های آن به شدت افزایش پیدا خواهد نمود. اهمیت این مورد آن جاست که هم اکنون بیماری های مزمن، مهم ترین علت مرگ ومیر در ایران به حساب می آید.
با توجه به اهمیت این موضوع، پژوهشگران دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، با انجام یک مطالعه، وضعیت مهم ترین بیماری های مزمن و تکثر این بیماری ها را در سالمندان برمبنای وضعیت اجتماعی-اقتصادی آنها، بررسی کردند.
این مطالعه بصورت مقطعی در سال ۱۳۹۸ انجام شد. شرکت کنندگان این مطالعه بصورت تصادفی از تمام مناطق ۲۲گانه شهر تهران انتخاب شدند و با استفاده از پرسش نامه، اطلاعاتی درباره ی خاصیت های جمعیت شناختی (سن، جنسیت، تحصیلات و...)، وضعیت سلامت (بیماری هایی که پزشک تشخیص داده، مصرف دارو و...)، وضعیت اقتصادی (درآمد خانواده، وضعیت اشتغال و مالکیت مسکن و...) سالمندان جمع آوری شد.
از نظر متغیرهای جمعیت شناختی، سالمندان مرد، افراد متاهل دارای همسر و سالمندان دارای مدرک ابتدایی و راهنمایی، بیشتر فراوانی را داشتند. از نظر وضعیت اشتغال، بخش عمده سالمندان بازنشسته و یا خانه دار بودند و درآمد دو تا سه میلیون تومانی، پرتکرارترین سطح درآمد میان سالمندان شهر تهران بود.
۹۳.۷ درصد از شرکت کنندگان در این مطالعه حداقل یک بیماری مزمن داشتند و نرخ شیوع بیماری های مزمن چندگانه (داشتن دو و بیش از دو بیماری مزمن) در بین سالمندان برابر ۷۹.۸ درصد بود. همین طور مشخص شد که شیوع بیماری های چندگانه در بین زنان، بیشتر از مردان بود و این نرخ با افزایش سن سالمندان افزایش پیدا کرده است.
همچنین مشخص شد که شیوع بیماری های چندگانه در سالمندان هیچ گاه ازدواج نکرده، کمترین و در بین سالمندان بیوه، بیشترین نرخ را داشته است. در سالمندان با سطح تحصیلات بالاتر، شیوع بیماری های چندگانه کمتر است و این نرخ در سالمندان خانه دار و سالمندان بازنشسته، بالاتر از سالمندان بیکار و یا شاغل است.
در این مطالعه مشخص شد که سالمندان با درآمد پایین (کمتر از یک میلیون تومان در ماه)، کمترین و سالمندان با درآمد متوسط به پایین (بین یک تا دو میلیون تومان در ماه)، بیشترین میزان شیوع بیماری های چندگانه را دارند.
بر اساس یافته های این مطالعه؛ پرفشاری خون، بیماری های اسکلتی عضلانی و چربی خون بالا، شایع ترین بیماری های مزمن سالمندان در شهر تهران هستند. سرطان، آلزایمر و بیماری های چشم نیز کمترین میزان شیوع را به خود اختصاص داده اند.
بررسی وضعیت شیوع بیماری های مزمن سالمندان در گروههای مختلف اجتماعی- اقتصادی نشان داد که شیوع پرفشاری خون، بیماری های قلبی-عروقی، دیابت، چربی بالای خون، بیماری های اعصاب و روان و بیماری های چشم؛ همچون بیماری هایی هستند که احتمال مبتلاشدن به آنها در بین طبقات اجتماعی اقتصادی، تفاوت معنادار داشته است.
این مطالعه نشان داد که میزان شیوع بیماری های پرفشاری خون، چربی خون بالا و بیماری های اعصاب و روان، در طبقه متوسط اجتماعی-اقتصادی بیشتر است. از جانب دیگر؛ بیماری های قلبی-عروقی، دیابت و بیماری های چشم نیز نرخ شیوع بالاتری در بین طبقه اجتماعی پایین جامعه دارد.
در این پژوهش مشخص شد که سالم بودن سالمندان در ارتباط با وضعیت اجتماعی-اقتصادی آنها است و سالمندان طبقات اجتماعی- اقتصادی بالا، از دیگر سالمندان سالم تر بودند.
پژوهشگران این مطالعه، با مقایسه یافته های این تحقیق با وضعیت شیوع بیماری های چندگانه در سایر کشورهای جهان، دریافتند که وضعیت سالمندان در ایران بسیار نامطلوب تر از وضعیت کشورهای توسعه یافته است. بگفته پژوهشگران این مطالعه؛ مهم ترین دلیلهای تفاوت میان نرخ های شیوع در تعریف مطالعات از بیماری های مزمن، تفاوت در نظام های بهداشتی و درمانی (در سهولت مراجعه و تشخیص بیماری ها) و تفاوت های اجتماعی- اقتصادی می باشد.
پژوهشگران این مطالعه، عنوان می کنند که وضعیت اجتماعی-اقتصادی نقش مهمی در سالم بودن سالمندان دارد، اما نمی توان نقش این متغیر در مبتلاشدن به انواع بیماری های مزمن را یکسان در نظر گرفت. در نتیجه پژوهشها و سیاستگذاری ها در زمینه کنترل بیماری های مزمن در سالمندان باید برمبنای توجه به نابرابری های موجود در وضعیت اجتماعی-اقتصادی طراحی و اجرا شود.
این پژوهشگران عنوان می کنند که این مطالعه با محدودیت هایی همراه بوده است که مهم ترین آنرا می توان اتکا به خوداظهاری سالمندان پیرامون بیماری های مزمن دانست.
همچنین با عنایت به اینکه انتخاب سالمندان در این مطالعه از درب منزل، محدودیت هایی داشت، نمونه گیری در سایر مراکز اجتماع سالمندان مانند بوستان ها و سرای محلات انجام شد. از آن جایی که خیلی از سالمندان که بیماری های مزمن حرکتی دارند، امکان حضور در محیط های اجتماعی را ندارند، امکان دارد، نمونه های این مطالعه دربرگیرنده همه سالمندان نباشد.
در انجام این تحقیق، حسین محققی کمال و مهدی باسخا؛ پژوهشگران دانشکده علوم تربیتی و رفاه اجتماعی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی مشارکت داشتند.
یافته های این مطالعه بصورت مقاله علمی با عنوان «شیوع بیماری های مزمن در بین سالمندان ایران: آیا وضعیت اجتماعی- اقتصادی مهم است؟» در نشریه سالمند انتشار یافته است.
منبع: نئوپدیا
این مطلب نئوپدیا را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب