در گفت وگو با رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران عنوان شد
سهم دانشگاه ها و حوزه های علمیه از ثبت رساله و رساله
به گزارش نئوپدیا رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران با اشاره به اینكه خواسته وزیر علوم در خصوص ثبت مدارك سه سال قبل همه دانشگاه های زیر نظر این وزارت خانه در سامانه ثبت ایرانداك عملی نشده است، علت این مورد را افزایش نیافتن منابع ایرانداك، متناسب با این مورد عنوان و تاكید كرد: ناچار هستیم كه منابع مالی و انسانی و فنی ایرانداك را برای اولویت نخست، كه همان كنترل و ثبت مدارك تازه است، به كار بریم.
سیروس علیدوستی در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به اینكه برنامه این پژوهشگاه در خصوص راه اندازی «مركز نوآوری و شكوفایی» عملی نشده است، خاطرنشان كرد: در اردیبهشت سال قبل برنامه ای جهت راه اندازی این مركز وجود داشت كه به دلایلی عملی نشد؛ دلیل نخست نداشتن بودجه كافی در سال ۱۳۹۶ بود، چون كه تنها ۸۴ درصد بودجه مصوب به ایرانداك تخصیص داده و پرداخت گردید. امسال هم چگونگی راه اندازی چنین نهادهایی در وزارت عتف در دست بررسی و بازبینی است.
وی در پاسخ به خبرنگار ایسنا و در ارتباط با عملی شدن یا نشدن «مصورسازی جغرافیایی نتایج جست وجو» و «خطایاب نوشتارهای علمی» در این پژوهشگاه، تشریح كرد: سامانه مصورسازی پژوهش به سرانجام رسیده و الان در نشانی map.irandoc.ac.ir در دسترس همگان است. نسخه آزمایشگاهی سامانه خطایاب نوشتارهای علمی هم ساخته شده كه نیاز به سرمایه گذاری برای تولید نسخه آزمایشی و تجاری دارد كه به علت كاستی های بودجه تابحال عملیاتی نشده است.
رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران ذیل برنامه این پژوهشگاه در خصوص "یكپارچه سازی سامانه های مدیریت اطلاعات شامل ثبت، سازمان دهی و اشاعه"، با اشاره به اینكه یكپارچه سازی فوق انجام شده است، توضیح داد: حالا اگر یك رساله یا رساله در سامانه ملی ثبت رساله، رساله و پیشنهاده به نشانی sabt.irandoc.ac.ir ثبت گردد، فردای همان روز در سامانه گنج به نشانی ganj.irandoc.ac.ir دیده خواهد شد. همزمان اگر در سامانه ویرایش و سازماندهی ایرانداك روی این مدرك كار شود، داده های تازه جایگزین داده های پیشین خواهد شد.
علیدوستی با اشاره به اینكه ایرانداك دروازه اطلاعات علمی، پژوهشی، و فناورانه را در نشانی dar.irandoc.ac.ir راه اندازی و بیشتر از ۲۰۰ پایگاه داده فارسی را بعد از كنترل كیفیت، در آن معرفی كرده است، تاكید كرد: این اولین دروازه اطلاعات موضوعی كنترل كیفیت شده در ایران است.
وی اضافه كرد: در كنار این دروازه اطلاعات، ایرانداك در یك تب در «گنج» با نام «پارسا در جهان» رساله ها و رساله های دارای دسترسی آزاد را در چند لایه جهانی، منطقه ای، ملی، و دانشگاهی به كاربران معرفی می كند.
ثبت بیشتر از ۶۳۷ هزار رساله، رساله، و پیشنهاده در سامانه گنج
رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران در پاسخ به سوالی در خصوص این كه تابحال چه تعداد دانشجو برای ثبت رساله، رساله و پیشنهاده به ایرانداك مراجعه نموده اند، اظهار نمود: الان نزدیك به ۶۳۷ هزار رساله، رساله، و پیشنهاده در سامانه گنج هست كه شماری از آنها قبل از راه اندازی نظام ثبتی این مدارك بوده است. از سال ۱۳۷۸ كه این نظام افتتاح شد تا آخر پاییز امسال، نزدیك به ۳۵۲ هزار رساله و رساله و نزدیك به ۱۴۸ هزار پیشنهاده در این سامانه ثبت شده است و بیشتر از ۴۳۰ مؤسسه با این سامانه همكاری دارند.
علیدوستی افزود: برای ثبت این مدارك، دسته بندی ویژه ای در سامانه در نظر گرفته نشده و همگان با وارد كردن اطلاعات شخصی، فراداده، بارگذاری تمام متن مدرك خود و انجام برخی فرآیندها می توانند مدرك خویش را در این سامانه ثبت كنند. كاری كه اخیرا در این سامانه انجام شده است، ثبت برخط رساله ها و رساله های دانش آموختگان ایرانی خارج از كشور است كه آبان ماه امسال افتتاح شد و تا آخر آذر هم پذیرای ثبت ۷۰ مدرك از ایشان بوده است.
زیرساخت برای ثبت مدارك ۳ سال قبل فراهم نیست
كنترل و ثبت مدارك تازه، اولویت نخست ایرانداك
وی سپس به سؤال دیگری در خصوص عملی شدن یا نشدن خواسته وزیر علوم در سال گذشته، در خصوص ثبت مدارك سه سال قبل همه دانشگاه های زیر نظر این وزارت خانه در سامانه ثبت پاسخ داد و خاطرنشان كرد: این خواسته عملی نشده است.
رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران تشریح كرد: هر چند بعضی از مؤسسه های وزارت عتف آمادگی بارگذاری داده های رساله ها و رساله های سه سال پیش را داشته اند، ولی این كار تابحال به علت آماده نبودن زیرساخت در ایرانداك به انجام نرسیده است.
علیدوستی تاكید كرد: باید توجه داشت كه ثبت این مدارك با صرف بارگذاری فایل صورت نمی گیرد، بلكه فراداده های آنها باید وارد پایگاه داده ثبت گردد تا بتوان آنها را مدیریت كرد. برای این كار نیاز به نرم افزار و نیروی انسانی است كه با بودجه كنونی ایرانداك شدنی نیست.
وی خاطرنشان كرد: از یك سو، با تصویب قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی در مجلس شورای اسلامی در مرداد ماه ۱۳۹۶، بار ثبت مدارك در ایرانداك بیشتر شده و از جانب دیگر، منابع ایرانداك متناسب با این مأموریت افزایش نیافته است؛ ازاین رو ناچار هستیم كه منابع مالی و انسانی و فنی ایرانداك را برای اولویت نخست، كه همان كنترل و ثبت مدارك تازه است، به كار بریم.
رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران تصریح كرد: برای نمونه، هر مدركی كه در ایرانداك ثبت گردد، در ۴۸ ساعت كاری بررسی می گردد و ایرانداك متعهد است كه این زمان افزایش نیابد، ازاین رو ناچار است كه منابع خویش را در این بخش متمركز كند و كارهای دیگر در اولویت های بعدی قرار می گیرند. اگر منابع مالی و انسانی لازم در اختیار ایرانداك گذاشته شود، می توان زیرساخت های لازم را برای ثبت مدارك سه سال پیش هم تدارك دید.
دلایل نهانی برای عدم ثبت رساله و رساله ها وجود دارد
علیدوستی با اشاره به اینكه برخی دانشگاه ها از ثبت رساله ها و رساله های دانشجویان در سامانه ثبت خودداری می كنند، اظهار داشت: پوشش رساله ها، رساله ها، و پیشنهاده ها در سامانه ملی ثبت هنوز فراگیر نیست. بر پایه «قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی» (مصوب ۳۱ مرداد ۱۳۹۶) همه مؤسسه های آموزش عالی در حوزه های علمیه؛ وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری؛ وزارت بهداشت، درمان، و آموزش پزشكی؛ و دانشگاه آزاد اسلامی موظف می باشند رساله ها، رساله ها، و پیشنهاده های خویش را در سامانه های ایرانداك ثبت و بارگذاری كنند. با این وجود پوشش این مدارك در وزارت عتف كمتر از ۶۰ درصد، در دانشگاه آزاد اسلامی كمتر از ۱۰ درصد، در وزارت بهداشت، درمان، و آموزش پزشكی كمتر از پنج درصد، و برای حوزه های علمیه نزدیك به صفر است.
وی خاطرنشان كرد: مؤسسه هایی كه در ثبت مدارك خود با ایرانداك همكاری نمی كنند، دلایل آشكار گوناگونی را هم می آورند و بی شك دلایل نهانی هم برای آن هست كه به آنها اشاره نمی كنم؛ ولی گمان می كنم كه با تصویب قانون در مجلس شورای اسلامی، دیگر هیچ دلیلی برای خودداری از ثبت مدارك پذیرفته نیست و امیدوار هستم كه همه مؤسسه ها با انجام این قانون به گسترش علم و اخلاق علمی در كشور كمك كنند.
ارائه گزارش همانندی به استاد راهنما و مؤسسه آموزشی
امكان اصلاح وجود دارد
رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران ذیل آمار در خصوص سرقت علمی از رساله های موجود در ایرانداك، توضیح داد: قبل از ابلاغ «آیین نامه ثبت و اشاعه پیشنهاده ها، رساله ها، و رساله های تحصیلات تكمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آن ها» در آذر ماه ۱۳۹۵، یك همانندجویی میان ۷۰ هزار رساله و رساله انجام شد كه نشان از همانندی میان بعضی از این مدارك بود كه البته دفاع شده بودند. این همانندجویی برای دست یافتن به یك تصویر از این مسئله در آموزش عالی انجام شد كه به ابلاغ آیین نامه یاد شده انجامید.
علیدوستی با تاكید بر آن كه حالا همانندجویی باید قبل از دفاع از رساله و رساله، در نشانی tik.irandoc.ac.ir صورت گیرد، اظهار داشت: اگر همانندی باشد، به استاد راهنما و مؤسسه گزارش می گردد و ایشان با بررسی آن تصمیم می گیرند كه آیا رساله یا رساله پذیرفتنی هست یا نه؟ و اگر نباشد، از دانشجو می خواهند كه گزارش خویش را قبل از دفاع، بازنویسی و درست كند. ازاین رو همه مداركی كه در ایرانداك همانندجویی می شوند، بر پایه گزارش همانندی آنها با دیگر مدارك موجود در ایرانداك دفاع می شوند و دیگر آمار همانندی اعتباری ندارد.
وی خاطرنشان كرد: بعضی از مؤسسه ها هم در این زمینه كمیته هایی را برای همانندی تعیین كرده اند كه اگر همانندی بیشتر از آن بود، برای دفاع پذیرفته نمی گردد. در اینجاست كه اهمیت پوشش كامل مدارك در سامانه های ایرانداك روشن می گردد. هر چه این پوشش بیشتر باشد، گزارش همانندجویی هم دقیق تر و بهتر خواهد بود.
رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران با اشاره به اینكه سامانه عرضه و تقاضای پژوهش یا «ساعت» را در نشست ۱۹ شورای عالی شورای عالی علوم، تحقیقات، و فناوری (عتف) در اردیبهشت ماه ۱۳۹۵ عرضه كرده و كاربرد آن هم در آنجا به تصویب رسیده است، اظهار نمود: صورت جلسه این نشست به همه دستگاه ها ابلاغ گردیده است، ولی همه با آن همكاری ندارند.
علیدوستی افزود: از سویی نیز، در همین مصوبه، سازمان برنامه و بودجه موظف شده كه اعتبار لازم را برای این سامانه تأمین كند كه این تكلیف هم تابحال انجام نشده است. با این همه، تابحال ۱۷۹ سازمان با ۶۲۴ فراخوان و ۴۳۱۶ درخواست پژوهش در طرف تقاضا و ۴۰۳۲ پژوهشگر و ۲۲۰ پیشنهاده در طرف عرضه وارد این سامانه شده اند. روی هم رفته هم ۸۳۱ درخواست انجام پژوهش میان این دو طرف تبادل شده است. این عملكرد می تواند با پشتیبانی مالی از سامانه و ابلاغ جداگانه مصوبه شورای عالی عتف، بهبود یابد.
وی در بخشی دیگر از سخنان خود، عنوان كرد: قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی تكلیف پیشنهاده ها را هم روشن كرده و همه مؤسسه های كشور موظف می باشند این مدارك را در سامانه های ایرانداك ثبت و همانندجویی كنند. الان هم نزدیك ۱۴۸ هزار پیشنهاده در ایرانداك ثبت شده است كه فراداده نزدیك ۱۲۴ هزار آنها در «گنج» در دسترس همگان است. با یاری خدا، بزودی زمان اشاعه فراداده این مدارك در «گنج» به ۲۴ ساعت بعد از ثبت آنها كاهش خواهد یافت.
رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران با بیان اینكه ایرانداك در تناسب میان پژوهش ها و نقشه جامع علمی كشور اختیاری ندارد، توضیح داد: تنها كاركرد ایرانداك بازنمایی پژوهش هایی است كه در رساله ها و رساله ها انجام می شوند و این سیاست گذاران هستند كه می توانند با این داده ها و شواهد، به هم راستاسازی این پژوهش ها با اسناد بالادستی بپردازند. البته چنین كاركردی هم هنگامی به خوبی انجام می گردد كه پوشش اطلاعات در ایرانداك فراگیر باشد و همه مؤسسه ها با آن همكاری كنند.
امكان دسترسی به تمام متن، فقط برای مدارك زیر نظر وزارت علوم
علیدوستی ذیل امكان دسترسی به تمام متن در ایران داك، تشریح كرد: دسترسی به تمام متن شماری از رساله ها و رساله ها در «گنج»، برای همگان فراهم گشته است. این دسترسی به رساله های كارشناسی ارشد (پس از یك سال و نیم از دفاع) و دكتری (پس از دو سال و نیم از دفاع) شدنی است.
وی خاطرنشان كرد: البته دسترسی با محدودیت زمانی یاد شده، تنها برای مدارك مؤسسه های زیر نظر وزارت عتف است و تمام متن مدارك مؤسسه های زیر نظر نهادهای دیگر مانند وزارت بهداشت، درمان، و آموزش پزشكی اشاعه داده نمی شوند.
رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران تاكید كرد: دسترسی به تمام متن رساله ها و رساله ها نقشی بسیار كلیدی در گسترش علم و اخلاق علمی داشته و بخشی از بدرفتاری های علمی را هم چاره كرده است. این دسترسی كه با ابتكار وزارت عتف انجام شده، در جهت افزایش بهره وری ملی در قالب اقتصاد مقاومتی و همینطور بر پایه سیاست های كلی علم و فناوری است و رضایت سیاست گذاران، پژوهشگران، و دانشجویان را به دنبال داشته است.
علیدوستی برخی دستاوردهای دسترسی فوق را مدیریت یكسان و یكپارچه مالكیت فكری و كپی رایت؛ مدیریت دسترسی یكسان و یكپارچه در سطح ملی بر اطلاعات پیشنهاده ها، رساله ها، و رساله ها و پیش گیری از سردرگمی كاربران در مراكز اطلاع رسانی و وب گاه های گوناگون؛ پیش گیری از دوباره كاری در رساله ها و رساله ها و افزایش بهره وری ملی و همینطور آسان سازی یافتن مبحث برای پژوهش در رساله ها و رساله ها عنوان نمود.
وی برخی دیگر دستاوردها را دسترسی بهتر پژوهشگران به پیشینه پژوهش در رساله ها و رساله ها و كاربرد یافته های پیشین و هم افزایی بیشتر پژوهش ها؛ شناخت وضعیت علمی و پژوهشی هر یك از مؤسسه ها، گروه ها، و استادان به تنهایی و در مقایسه با یك دیگر و شناخت جامع از عملكرد استادان در راهنمایی، مشاوره، و داوری رساله ها و رساله ها در كشور؛ آسان سازی پیوند صنعت، دولت، و دانشگاه در قالب نظام ملی نوآوری از رهگذر یك پایگاه جامع و ملی از پیشنهاده ها، رساله ها، و رساله ها و تقویت سمت عرضه در بازار پژوهش برشمرد.
رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران در انتها آسان سازی یافتن تخصص (Expertise retrieval) برای صنعت و دولت از رهگذر یك پایگاه جامع و ملی از پیشنهاده ها، رساله ها، و رساله ها و كمك به اشتغال دانش آموختگان؛ ارزیابی رساله ها و رساله ها بر پایه دستاوردهای آنها بعد از دفاع و در طول زمان و شناخت رساله ها و رساله های برتر؛ پایش یكپارچه اطلاعات پیشنهاده ها، رساله ها، و رساله ها بر پایه طرح آمایش سرزمین و كاربرد دستاوردهای آن در سیاست گذاری علم و فناوری را از دیگر دستاوردهای دسترسی به تمام متن رساله و رساله ها نام برد.
این مطلب نئوپدیا را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب